کراچي: د څلور کسانو مور ،سکينه خاتون، په يوه کوچني کلي کې د سيلابونو په اوبو کې د کور له لاسه ورکولو وروسته د بې وزلۍ څخه د خلاصون لپاره سفر وکړ،د کراچي شمال ته ۵۵۰ کلوميټره وړاندي،مګر داسې بريښي چې سيلاب به په روتلونکۍ کې د هغې سره تعقيب کړي
د ټوپکو بکسونو څخه جوړ شوۍ چټک چرګ هغې د ميړه او ماشومانو سره چې د کراچې په شاو خواي کي د نوي جوړ شوي سنده باد علاقه کي شريکوي چې د لوۍ لارې تر څنګ ،د هيواد تر ټولو مصروف سړک چې بندرګاه ښار د نور هيواد سره نښلوي
د سړک او غرونو سيمو تر منځ مينځل ،د لوۍ لارو سره موازيد سيمه د بنيادي اسانتياوو لکه د څښاک اوبه، مناسب روغتيا ساتنې او ښو ونځي څخه محروم دي. د غرونو اوسيدونکۍ،د ۲۰۱۰ کال د اګست مياشتې راهسي په دۍ ساه کې ژوند کوې، د پوليسو او ځمکو غضب له ويجاړولو سره ګواښ دۍ
شپږ کاله د مخه طوفان او ډير بارانونو د سيند درياب سوړ کړ چې بانکونه يې سوځول او د وروستيو تاريخ ويجاړ سيلابو ته يې راوړل،د خاتون کلي مولا داد چانډيو چې د سيند درياب کچه سيمه چې د ګهوټکي ولسوالي ،د سنده ولايت په شمال کي دي
کچه د سيند درياب او بندونو تر منځ دوړو غاړو ته علاقه ده چه معمولا وچه وي،مګر د سيلابونو په موسم کي د اوبو لاندۍ راځي.يوځل هلته د سيندونو ډهنډ وو،ځاې د سيمه ييزو نفوز لرونکو لويدارو ځنګلونو پريښود او د کرنې لپاره يې د ځمکې کرل پيل کړل.چرته چې ډيرۍ سبزيجات،غنم،مټر ليا نور څيزونه کرل کيږي.د جاګيردارانو د سکينه خاتون کورني په شان بزګران په کار لګولي وي او زياتره د بزګران د کرهنيزو ځمکو سره نږدې ژوند وکړئ تر څو د پخلنځۍ په ساخو کې کار وکړۍ
“دا د شپې وخت و چې هغه سيلاب راغلو،تقريبا زموږ ټول کلي ډوب شو.موږ بله لاره نه موندله ژر تر ژره د خپل توکو سره غاړي ته راغلو “ خاتون وائۍ” د يوي اونۍ په اوږددوکې،موږ د نوۍ ژوند کولو لپاره کراچۍ ته راغلو “
هره ورځ په ګڼ شمير خلک کراچي ته د اوسيدلو لپاره راځي.اکژيت د هغو خلکو دي چې د اقليم بدلون څخه راځي.
د اقليم بدلون ماهر او د چاپيريال ساتنې لپاره د ټولنې) ايس سي او پي اي( اجرائيه رئيس)سي اياو( تنوير عارف حقيقت تعقبونکي ته وويل چې” د اقليم بدلون د شدت تودوخې او د ګليشير د وليکيدل،د ناسمې بارونونو شکل سره مل شوۍ.د تودوخې بدلونونه په واقعيت سره د ځايي،سيمه ايز او نړيوالو موسمې حالاتو باندې تاثير لري. کتلي شي په روان کال ورته بدلونونه وڅيړي کله چې موږ د اپريل په مياشت په لومړيو کي د بارانونو څارنه کوو “
يا د تهر خلک د اوږد مهاله وچکالۍ او يا په بلوچستان کې د آواران زلزلې سره مخا مخ شوي.هغه کسان چې په ټيټ او سويلۍ پنجاب کې ژوند کوي د کرهنيزو سيمو د کمولو له امله د فکر سره مخ شوي،هر څوک کراچي ته را اوتل .
په پاکستان کې د تير و څو کلونو را هيسې د حرارت درجه ډيره ده. د مئ مياشتې په ۲۸ نيټه تربت، دبلوچستان ولايت يو ښار چې د سنده نه ۸۰۰ کلوميټره نه زيات لرۍ دۍ، د ايشيا تر ټولو لوړه درجه 53.5 درجو128.3) ايف( وه.
د خراب حالت او د اوبو کموالۍ المل موسمي نموني بدلي کړي دي.چي کرهنيز ي تباه کړي دي. په پاکستان کي په ملينو خلکو د معشيت اساسۍ سرچينه دي.په دې حالت کې،د دې سيمو څخه خارجي عادي خبره ده
د کليوالي بيړۍ پهپاکستان کي نوي نه ده.د لسيزو راهسي،په ټول هيواد کي خلک خپل اصلي کليان پريږدي او نوي ځايونه لټوي..مګر اقليم سره سم د اوبو د کمولو او د هوا په نمونو کې بدلونونه د پاکستان په مختلفو ماحولياتي سيمو کي د اصلي اوسيدونکو ژوند د بدبختۍ المل کړۍ
د کچا سيمو د خلکو لپاره، د سيند د حوزې خالي بڼه هر کال تقريبا سيلاب کوي، مګر د ويجاړونکي نه دې ،ځکه چې د ا د سيند د ننه عام عادي سيلاب دۍ
هغه کسان چې د سيند سيمو او بلوچستان ولسوالۍ مکران ساحل د سوهو په وچو سيمو کې وسيږي د وچکالۍ سره مخ شوي. کراچي د دوۍ وروستۍ منزل دۍ
په يوه وروستي څيړنه کې، دا واليتي پيښو د مديريت واک)پي ډي ايم اے( سنده وموندل چې په تيرو څلورو لسيزو کې د درۍ مليونو شا وخوا اقليم کډوال په کراچي کي ميشته شوي
د پي ډي ايم اے سنده رئيس سيد سلمان شاه حقيقت تعقبونکي ته وويل چې” دوئي د پاکستان په هر غټ ښار کي ميشت دي.کراچي،لاهور،فيصل آباد ملتان،حيدر آباد او پيښور سيمو څخه خلک تر لاسا کوي د اوبو د کموالې او خراب حالت چاپيريال سره مخامخ دي “
هغي حقيقت تعبونکي ته وويل چې” په پاکستان کې ډيري سيمې شتون لرېچې د سخت هوا سره مخ دي لکه وچکالۍ او د اقليم بدلون سره سم سيلابونه . موږ په دوۍ سيمه کۍ توپير نه دۍ راغلۍ “
ډير د اقليم کډوال چې د کليوالي سيمو څخه راغلي دي دومره مهارت نه لري چې په لوئي ښارونو کې د ندې ترلاسه کړۍ .
دوۍ عمومه د رکشه چلونکې،کارکوونکو ليا د ميوو پلورونکي په توګه کار کوي
د پاکستان هوا ييولوژۍ محکمه)پي ايم ډې( په راتلونکو ورځو کې د سخت هوا پيښو تمه لري
د پاکستان موسمياتو محکمۍ)پي ايم ډي( رئيس ډاکټر غلام رسول حقيقت تعقبونکي ته وويل چې” د هر تير کال سره د تودوخۍ درجه زياتيږي او هيواد تمه کيږۍ چې په راتلونکۍ ورځو کې د شان پيښۍ رامخته کيږي “
سره له دې،ماهرين فکر کوي چې د پاکستان حکومت د منلو او کمولو په برخه کار نه کوي،ځکه د وضعيت په راتلونکۍوخت کې د مرګ ژوبلې سبب کيدۍ شي
ډاکټر قمر زمان چودهرۍ، د پۍ ايم ډۍ پخوانۍ مشر چې هغوي د پاکستان لومړۍ ملۍ اقليم بدلون پاليسۍ ليکلي دي،وائي چي” د شمالۍ پاکستان په ګلګت سيمه کي د برفانۍ جهيلونو باهر راتلل هلته په سيلابونو او طوفانونو کي زياتوالي ،په سويلۍ پاکستان کې تودوخې او د اوبو سرچينئو کمول او سخت وچکالۍ د اقليم بدلون دي “
چودهري حقيقت تعقبونکي ته وويل چې” هيواد بايد د جګړو مخنيوي ته اړتياو لري “
“سيلابونه د دې سخت موسم د پيښو بدترين دي او موږ په راتلونکي کې د سيلاب ځپلو سيمو د خوندي کولو لپاره د تطبيق اقدامات ته اړتيا لري “
د سيند باد کلۍ اوسيدونکۍ حاجي محمد عثمان وائي چې” د موږ مرضۍ نه د چې دلته راشي،مګر موږ د کرچي ته د راتلو بله لاره نه لرله.موږ اوس هم غواړو چې خپلۍ علاقې ته بيرته لاړ شو خو دولت ته اړتيا لري چې په دي کار وکړي “
