کراچي:د صحت ماهرين خبرداري ورکوي چې د روغتيا چارواکو لخوا پيل شوي خراب اقدامات له امله کراچي، چې د پاکستان لوي ښار دي په زيکا وائرس اخته کيدي شي
د اميندوارۍ په دوران کې زيکا انفيکشن کولۍ شي د مغزو د سخت خرابۍ لامل شي. دا د نورو ستونزو لکه نري رنځ،زيږون او د زيږون نور عوامل سره مخ کيږي.د زيکا نه متاثر شوي سيمو کي،د اعصابي نظام يو غير معمولي ناروغي ګولين بارير سنډومر راپورونه هم زيات شوي دي
۲۶ کلنه ثوبيه پروين خپلي ورځي په بستر کي تيروي ځکه چې هغه په کراچۍ کې د کال ۲۰۱۶ په دوران کې د چکن ګونيا سره اخته شوي وه.هغه وايي”زه د ګوتو سي ناروغيو ،رنجونو او ستړيو سوځيدلې يم “هغې زياته کړه ،هغه نور سم نشي کولاۍ
د صوبيا په وينا هغه به خپل ټول کورني کارونه تر سره کول مګر له هغې وروسته چې د چکن ګونيا نه په اثر شوه هغه د هر چه سره د مرستې لپاره اړتيا لري
د حقيقت تعقبونکي سره په خبرو کي پروين وويل” زه روغتون ته داخله کړه شوم کله چې ما د چکن ګونيا په اړه اوريدل “
هغي زياته کړه چې”زه داسې احساس نه کوم چې مخکې له دې چې د چکن ګونيا سره اخته وم،زه په خپل بدن کي دوامداره درد لرم،او ځينې وختونه زه د خوراکي توکو په سمه توګه خوند نه شم کولۍ “
صوبيا زياته کړه چې ډاکټر د مايعاتو او آراماتو ډيره برخه آخيستې ده.دوۍ ماته وويل چې د درد کمولو دوايانو څخه ډډه وکړه
د پاکستان ميډيکل ايسوسي ايشن )پي ايم اے( ستر منشي ډاکټر احسن قيصر سجاد وويل چې په کراچې کې د زيکا ناروغۍ مقابل ناګزير دۍ. هغي وويل چې د ډينګي او چکن ګونيا دوه خپګانونه اوس هم په ښار کې اخته دي.پداسې حال کې چې پخوانۍ ناروغې اوس هم ستونزې رامنځته کوي
سجاد حقيقت تعقبونکۍ ته وويل چې ډينګۍ،چکن ګونيا او زيکا وائرس د ښځينه مچيو لخوا تر سره کيږي چېades agypti په نامه ياديږي.ځکه چې د زيکا وائرس ناروغۍ په کراچي کې ناګزير دۍ.
ډاکتر احسن سجاد وويل د لوړې کچې ګواښ سره په تړاو، پي ايم اے د زيکا وائرس د ناروغۍ په اړه په جنوري ۲۰۱۷ کې يو خبر خپور کړ.هم د رنګ پي ايم اے په کال ۲۰۰۷ کې د چکن ګونيا لپاره هم يو خبردارۍ خپور کړي وه
هغي وويل”چه هم د پي ايم اے لخوا جارۍ کړۍ شوۍ خبرداري ته پام ونکړو.ځکه په ۲۰۱۶ کې خبردارۍ ۱۰ کاله وروستيو ناروغۍ رامينځته شوه “
قيصر دعوۍ کوي” Aedes aegyipti لاروه په پراخه کچه په کراچي کي شتون لري “
د سند د صحت په وزارت کې د چکن ګونيا لپاره فوکل پرسن ډاکټر مسعو د احمد سولنګي هم د تاييد کوې چې په کراچې کې د Aedes Aegypti شتون له امله د زيکا وائرس بريد ممکن دي
سولنګي وويل”کراچي د زړه پورې سيمه ده،ځکه چې د ډينګي او چکن ګوينا ناروغۍ لا تراوسه په ښار کې شتون لري “
د سند صحت په وزارت کې فوکل پرسن زياتوي چې Aedes Aegypti مچيو په ښار کې شتون لري”ډينګي،چکن ګونيا،زيکا او زرغون تبه ټول د ورته مچيو له خوا خپريږي،له هم دې کبله په ښار کې د زيکا زياتيدو تما کيږي “
د سند حکومت لخوا جوړ کړۍ شوۍ ډينګي سيل په وړاندي په کال ۲۰۱۶ کې د ډينګي ۲۰۵۴۰ ناروغانو کې درې ناروغان مړه شول،او جنوري مياشتي ۲۰۱۷ نه تر جون مياشتي ۲۰۱۷ پورۍ دي ډينګي ۲۶۵ ناروغان درج شول او په دي کې يو هم مړ نه شو
د سند صحت محکمې راپورونو په وړاندي”په کال ۲۰۱۶ کې په کراچې کې د چکن ګونيا وينا په دوران ۳۵۰۰ ناروغان درج شول،په دي درج شوي ناروغانو کې د تهر پارکر ولسوالي ناروغان هم شامل دي چې د کراچې نه ۵۰۰کلوميټره لري د لمر ختيځ په لور ولسوالي دي “
د سند د صحت محکمې د معلوماتۍ سيلپه وړاندي د تهر پارکر په ولسوالۍ روغتون کې ۲۱۵ ناروغان داخل کړه شول،د ۹۵ وينې نمونې څخه ۶۱ مثبت وي
د نړۍ روغتياي سازمان WHO لخوا ليږل شوي ټيم درې ورځي لپاره د چکن ګونيا په واسطه اخته شوي کراچي اوکتله
WHO تاييد وکړچې د ۲۰۱۶ کال دسمبر څخه راهيسې د چکن ګونيا د ناروغۍ په وړاندې غبر ګون ته دوام ورکوي
د WHO کال ۲۰۱۷ اپريل د حقيقت پاڼه پر وړاندي،چکن ګونيا يو وائرس دۍ چې انسانان يې د اخته شويو مچيو په واسطه ليږدول کيږي لکه Aedes Alpotictus او Aedes Aegypti مچرو،.دغه ناروغي د ډينګي او زيکا سره د کلينکي نښې نښانې لري
د WHO راپور وائي چکن ګونيا په افريقه،ايشيا او برصغير کي واقع کيږي
د WHO موندنو راپور کوي چې”زيکا وائرس خلکو د اخته شوي مچيو لا لارې د Aedes Genus څخه ،په ځنګړې توګه Aedes Aegypti نه ،د ه هغه مچرودي چې دډينګي،چکن ګونيا او زرغووب تبه ليږول کوي “
د WHO په وراندي ،په طبي معيار د زيکا وائرس هغه حالت دۍ چې ماشوم د زيږدلو سره کوچنۍ سر لري يا د زيږدون څخه وروسته د هغي سر پرمختګ نه کوي
د نړۍ روغتياي سازمان د سند حکومت ته مشوره ورکړه ،چې د مچيو د اوسيدلو ځايونه او نسلونه په نښه کړي لکه ثابت اوبه او د کثافاتو ځنګلونه شامل دي
ډاکټر مسعود احمد سولنګي څرګنده کړه چې د روغتيا چارواکو لخوا هيڅ کله د زيکا وائرس مخنيوي او خپريدو مخنيوي لپارهکلک ګامونه نه دۍ آخستل شوي
هغي زياته کړه چې”د چکن ګونيا ناروغۍ په ښار کې کنټرول لري،مګر د چکن ګونيا ناروغانو انډول په مسلسل ډول روان دي “
سولنګي وويل” د مچرو معدني ناروغيو هم د اخته شويو کسانو لخوا ليږدول کيږي،او نړيوال مسافرين په بدقسمتي سره زموږ هواي ډګرونه په د اړه دڅارني څه نظام نه لري “
د حقيقت تعقبونکيسره په خبرو کي هغي وويل چې د WHO ټيم د چکن ګونيا نه په اثر سيمې دوره وکړه او دوئ وړانديز وکړو چې د نسلونو د موقعيت او د Aedes Aegypti مچکو د لاروه په وړاندي د قوي مخنيوي ګامونه پورته کړي،مګر چارواکو لا هم اقدامات نه ديکړي
هغه تشريح کړه چې”مطالعات ښيې چې د مچکو لاروه په پاکو اوبو کې شتون لري،مګر د او سني چکن ګونيا ناروغۍ څرګندوي چې لاروه په ولاړو اوبو کي هم شتون لري “
هغه وويل چې د WHO ټيم د درو ورځو لپاره د کراچې ښار وکتلو، چې هلته دوئي د لاروه په ولاړو اوبو کي موندلا.
سولنګي وويل چې” د مون سون په موسم کې په ښار کې د ثابتو اوبو يو غټ مقدار جمع شي کوم چې کولۍ شي د مچرو اخته ناروغيو د زياتوالي المل شي “
هغه زياته کړهSB او KW د باران د اوبو وچولو لپاره کار کوي مګر دا به وخت آخلي
عمومي ډاکټر اجيت کمار وائي د چکن ګونيا ناروغي کومه ټاکلې دوره نه لري او د درد لپاره څه ځانګړې وخت نه لري
هغه زياتوي” د وائرس د ۴ نه تر ۷ ورځو را هيسۍ موثر وي خو د جوړونو درد تر مياشتو،خو کله تر کلنو وي “
هغه د روغتيا چارواکو باندې نيوکه وکړه چې د درملنې لويه برخه دې کاروي
هغي وويل”که چيرې پيسې د مخنيوي په موقعه کارول شوي وي نو د دې ناروغيو له امله به د امتياز مرستې خلکو ته ورسيږي “
ډاکتر سجاد په ولايت کې په خصوصي توګه په متاثرو سيمو کې د Aedes Aegypti مچرو څارنه او حفاظتۍ ګامونه نه آخيستلو په وجه د چارواکو نيوکه وکړه
هغه پايله وکړه چې”په سند کې روغتيايي چارواکي د خونديتوب پر ځاۍ د درملنې غوره کوۍ “
