لاهور:هغه قوانين چې د ځورونې قانونی تحفظ چمتو کوي په تعليمي موسسو کې نسبتا ناپېژندل شوی،ښځينه ذده کوونکي د بيالبيل ډول غير فعال چلند سره مخ دي
په کالجونو او پوهنتونونو کې زده کونکي ځواني جينکي د ځورونې د پيښي د خپل کورونو په پام کې نه راولي لکه څنګه چېدوی ويره لري چې دوی د ښوونکې حرفوي خطرو نه به په نظر وي.د ځورونې ډيری قضيې يوازې مينځل کيږي ځکه چې د ځورونې قرباني د عامو خلکو لخوا ليدل کيږي،له دې امله ريښتنې راپورونه په لږه کچه ثبت شوي.ډيری ښځی د پاکستان د قانون لخوا د مناسب په چلند وړاندې د تضمين په اړه خبري نهدي. د اړينه ده چې د ښځو تر مينځ د خپلو حقونو په اړه پوها لوړه کړي او څنګه کولای چي د قانون په کارولو سره د ځورونې په وړاندې ځانوژغوري. دوی ته اړتيا ده چې دځورونې په اړه فکر وشي، نو دوی کولی شي چې د دې مسلو سره په مستقيم ډول د قانون تر ساتنې لاندی راشي. که چيري د پاکستان په ښځو کي پوهاراوستي شي ،دوی کولی شي د دوی حقونه پيژندل پيل کړي او د باډي چلند سره مقابله وکړی، د ځورونې د مسلي په سلو کې ۸۰ فيصده آبادول کيدی شي، يا په بشپړ ډول له مينځ کيدی شي
د نيوز لينز/حقيقت تعقبونکي وروستي راپور په وړاندي،په پاکستان کې اکثره کالجونه او پوهينتونونه د جنسي ځورونې په اړه څه بربنډ پاليسي نه لري.د بيلګې په توګه،په اسلام آباد کې،د سائنس او ټيکنالوجې ملي پوهنتون ، NUSTنور پوهنتنونه هيڅ ښکاره پاليسي نهلري،د کار ځای په ځای کې د ښځو د ځورونې په وړاندې د ساتنې اعلان وروسته،د ۲۰۱۰ کال لوړو زده کړو قانون تصويب يو يوه کتابچه يې خپور کړ.دا قانون د پوښتنو کميسونونه جوړوي،چې د هر يو کميسون کې بايد يوه ښځينه وي
يو بل په زړه پورې حقيقت دا دی چې پوهنتونونه د مختلفو کميټيو نامونه څرګنده وي،د مثال په توګه د لوبو کميټي، انضباطي کميټي خو په دي کې يو هم د ځورونې پر خلاف کميټی نه بيان کوي
په وروستي پيښه کې، د آرټس،راولپنډي ملي پوهنتون،اخلاقی او مسوليت موسسه چې نه يواځې يو نامتو هنر پوهنتون دی،بلکې په عامه سيکټر کې تر ټولو پخوانی تعليمي موسسه پريکړه کړې چې د جنسي ځورونې قضيه له هغي سره شريکه کړي چې لوړ پوړي مشر دی، او د نورو خصوصي او عامه تعليمي موسسو لپاره مثال دي.ټول کارکونکي او پوهنځي په ورته پاڼه کې د ډائريکټر په وړاندې و، کوم چې په عمدا سره د جنسي اشارو/چلند له لاري د پوهنځي غړو ته ځورول د مختلفو هڅو او تاثيراتو په برخه کې د ډيرو هڅو سره سره، کالج بورډ د هغه په وړاندې جدې ګامونه پورته کړل او هغه يې د وضاحت لپاره وغوښتلو.د هغه د چلند په اړه تحقيقات له تر اوسه په پروسه کې دي.هغه کسان چې د رئيس د ناخوښه چلند له امله په زياته کچه اغيز من شوې دي، د قانونی نفوز لپاره هيلې دي چې د دا سې اغيز من،لا تر اوسه چارواکو سره په تعليمي ادارو کې عدالت او اخلاقياتو ته وده ورکړي
د کار ځای کې د ميرمنو د ځورونې ساتنه قانون په ليولتيا سره راوستل شوی او په لومړي وخت کې صدر اعظم يوسف رضا ګيلاني، د کار شرايطو سره د ښځو لپاره خوندي ساتل،د بد چلند،منځل کولو او غلطو ارادې څخه پاک،هغوي ته د وياړ سره د کارولو تاوان ورکوي دا سره مخ کيږي.مظاهرې د نړيوالو کاري موډلونو په اړه د حکومت دا احساس سره مخ کيږي.دا ټول عامه او خصوصي اتحاديې ته اړتيا لري تر څو د داخلي کړنا لرې تر لاسه کولو او د شکايت/تذکرې سسټم تر لاسه کړي تر څو د هر دول سمدستي دښمنا نه چلند راپور ورکړي. د مظاهره کولو ځانګړتيا د ځنګړو جذبينو لکه د جنسي خوښې يا نورو لفظي يا متناسب تسلسل يا جنسي فزيکي ليدو غوښتنه کوي، يا د غير قانوني بې ځايه ذهنونو څخه، د کار اعدام يا د ډار،ګواښونکي يا دښمنی کار کولو سره د ځنډ سبب ګرځي. يا د دې غوښتنې ته د رضايت د دردولو لپاره د تعقيب کولو لپاره هڅې يا سوداګری لپاره شرايط رامينځته کړي.
البته،د قانون په تعليمي ادارو کې تر اوسه په مکملا توګه نه دې نافذ کړي شوي
په ۲۰۱۴ کې، د رسنيو راپورونه وائي چې په اسلام آباد کې د عصري ژبو ملي پوهنتون د ا يچ يي سی هدايات پورا نه کړل او د ځورونې لپاره جوړ کړه شوي کميټی کې ي ټول نارينه غړي شامل کړل.ښځينه غړي وروستو په کميټی ټول نارينه غړي شامل کړل. ښځينه غړي وروستو په کميټی کې شاملا کړه شوه چې کله ښکار شوي کس د کميټی مخته د راتلو نه انکار وکړو.تورن پروفيسر د دندې د څانګې په توګه و ټاکل شو يوازې د نورو څانګې مشر وټاکل شو، سره له دې چې د جنسي ځورونې کميټی سپارښتنو سره بايد هغه ته هيڅ څارونکي يا د څانګې مشر و نهسپارل شي
په ۲۰۱۳ کې قائد اعظم پوهنتون کې د ځورونې پيښي وروستو، د بائيو لاجيکل سائنسزز ورزده کونکي د هغي د ځائي نه لري کړي شو. وروستو صدر آصف علي زرداري هغي بحال کړو.د پوهنتون د عامه اړيکو افسر رسنيو ته وويل چې صدر د قانون رياست او انصاف ته د يو نوټ سره وليکل”د ځوروني د قانون په زده کونکو ته لاګوکيږي ځکه چې دوی کارکونکي نه دي “
په اول ځل د انصاف او قانون وزارت په دي قانون کې دا غټ اړخ را اوچت کړو، کوم چې قانون جوړوي او په هيواد کې د قانون جوړونې مسوده تضويبوي.په ۲۷ فروري، د قانون او انصاف رياست لوړ پوړ چارواکې، سجاد علی شاه د بشري حقوقو پارليمانی کميټي ته وويل چې په ۲۰۱۰ کې جوړ کړي شوي قانون تعليمي ادارو ته پراختيه نه لري،” د کارمندانو پر ضد خبرې کوې مګر په وړاندې د زده کونکي نه “
بيلا بيلو ښځينه قانون جوړونکي هڅه کوي تر څو قانون ته تعديلونه معرفي کړي تر څو ټول زده کونکي شامل کړي،مګر د راپورونو سره سم،دوی وړانديز شوي تعديلات د مختلفو کميټو سره ځنډول کيږي
دا د حکومت او پوهنتونو چلونکو اخلاقي او مسلکي زمه واري ده،چې نه خاليد زده کونکو تر مينځ د ځورونې په وړاندي پوهاوي را اوچتي کړی بلکي د کارکونکو تر مينځ هم او د ځورونې پر ضد قوانين په داسې حال کې چې په ليک او روح کې د پلي کولو اطمينان ورکوي چې ښځې په ټولنه کې د خوندي ساتلو لپاره ورکړي.
