شمالي وزيريستان: د اکتوبر ۹ نه تر ۱۴ پورې،په شمالي وزيريستان کې د دوسلی خلکو د دوی ژوند درلود او د معشيت يې له منځه ووت،کله چې امنيتي ځواکونو پنځه ورځی کرفيو ولګوله چې ناڅاپي بريدوکونکو په سيمه کې په امنيتي ګزمه بريد وکړ،او ۳ سرتيری يې ووژل او ۷ نور يې ټپيان کړل .
د شمالي وزيريستان ځائي اوسيدونکي نيوز لينز ته وويل”چې دا تر ټولو ناوړه کرفيو وه چې د پنځو ورځو لپاره يې دوام وکړ چې ۵۲ تنه يې په سيمه کې د لټون په عملياتو کې نيول شوي وو “
د سيمې مشران وايي دوی ټول د خپلو کورونو څخه راټول شوي وو او په جبر د خيسور سيند په غاړه بهر پاتي شوي وو،چې يو ورکوټي سيند د پاک افغان پوله نه راځي او د سنده په درياب کې شامليږي” . موږ ته کورونو ته د تلو اجازه نه وه او موږ پنځه ورځی د خلاص آسمان لاندي تيري کړي “
په شمالي وزيريستان کې د مقامي پوليټيکل انتظاميه يو چارواکی په وينه، د کرفيو د لټون لپاره عمليات تر سره شول چې وسله والو کسانو د اسد خيلو سره نږدی د امنيتي ځواکونو په ګزمې ټيم بريد وکړ، چې د رزمک په سړک د خيسور سيند په غاړه يو کوچني کلي دي .
د تلاشي عملياتو په جريان کې،يو ځاي اوسيدونکي ۴۰ کلن بوبري،د کرفيو څخه د سرغړني په عمل کې ووژل شو او د سرحدی جناي قواعد تر مينځه ۵۲ تنه ونيول شول. ټولنيز مسؤليت چې ټول قام د يو سړی د عمل زمه دار ګڼل کيږي.
په امنيتي ځواکونو د بريد وروسته،د رزمک او ميران شاه سړک د هر ډول ټرافيک لپاره بند کړه شو او د رزمک سب ډويژن د دريو تحصيلو د ۲۰ نه زيات کلي د دري ورځني سختي کرفيو لاندي راغلل.
د کرفيو او نطامي عمليات په داسې وخت کې راغلل کله چې حکومت د ضرب عضب بشپړ کړ، د شمالي وزيريستان په سرحدونو کې د وسله والو په وړاندې تر ټولو لوی پوځي عمليات—کله چې د مليشو يو مرکز وټاکل شو.
د عمليات د يو مليون څخه زيات خلک د قبائيلی ولسوالی څخه بي ځايه شوي وليدل،ډيری يې له هم بيرته راستنيدلي نه دي. د عملياتو په جريان کې،د شمالي وزيريستان ټول قبائيلی سيمه بي وسله کړه شوه.د خلکو اړوند وسلو د امنيتي ځواکونو لخوا ضبط شوي.
په هر صورت، د عملياتو سره او د حکومت ادعا دا ده چې سيمه د ياغيانو څخه پاکه شوې،ا منيت اوس هم په سيمه او د هغه خلکو اشاره کوي.
د اسد خيل کلي ځائي اوسيدونکي، او د پشتون خواه ملي عوامي ګوند مشر سيد کلام وزير وويل چې د اول ځل نه دي چې خلک کرفيو او د نيولو عمليات ګوري.
وزير وويل”پخوا په رزمک او کوټ پري چې د رزمک سره نږدې کلي هم ورته وضعيت سره مخا مخ وو او د سيمي خلک د يوې اونی څخه زيات د ځمکنی مسؤليت تورونو لاندې راغلي وو “هغه زياتوي دوی نه پوهيږي چې آيا دولت د خلکو د ساتنې مسؤليت درلود او يا هم بل څه لاره وه .
په ورته وخت کې،د مير علي سيمې حيسو خيل کلي هم کرفيو او د لټون عمليات وليدل چې د رسمي سرچينو په وينه،ميزائل چې ممکن د مير علي جګړې کيمپ په نښه کولو لپاره د مشهور اسد خيل پل لاندې تر لاسه کړه شول.
د حيسو خيلو ځائي اوسيدونکی نور اسلام وويل”موږ څنګه کولي شو خپل سيمه خوندي کړو کله چې موږ وسلې نه لرو “هغي زياته کړه چې د وزيريستان خلک د شمالي وزيريستان په تاريخ کې د هر څه په پرتله زيات زيانمن دي.
هغه وويل”د ايف سي آر تر واک لاندې د جنګيالو د عمل کولو لپاره،بايد موږ ته امنيت چمتو کړئ ځکه چې موږ خپل ځان ساتنه پرته پاتي کيږو “
د اوږدې کرفيو او د سړک د بنديزونو په اوږدو کې د خلکو او موټرو ټرافيک اوګورئ، د اسد خيل سيمه او نږدي کلي لکه موسکي او خيسوره د نړی له نورو برخو څخه پاتي او د خوړو او څښاک اوبو کموالی يې درلود .
ځائي اوسيدونکي مير کلام وزير وويل”هيڅوک اجازه نه لرله چي د سيمې څخه بهر ووځي چيرته چې دوی په پرانستې کې ناست وو “ . ”ماشومان او ښځې،زاړه او ځوانان ټول د خپلو کورونو څخه د ورځو لپاره بهر ساتل شوي وو.د پنځو ورځو کرفيو په جريان کې، خلکو اجازه درلوده چي د يو ساعت لپاره خپل کور ته لاړ شي تر څو خپل شخصي اغيزونه راټول کړي “
د محلي خلکو په وينا، هر قام د هغي سيمي امنيت او د ايف سي ار تر منځ مسؤليت په غاړه درلود مګر د هغه وخت و چې خلکو خپل وسلې درلودې او قبائيلی سسټم نافذ وو، اوس چې حکومت او پوځ سيمه په خپل کنټرول کې لري او ځای خلکو ته د بې ځايه کيدو په لګښت د وسله او مالونه يې هم ويجاړ شول،دولت د خپل ليک پلي کولو او ځائي خلکو ته د امنيت ورکولو څخه څه ساتي.
وزير وويل” زه نه پوهيږم چې مجرمين څنګه راځي او د قانون نظم وضع کوي، په داسې حال کې چې شمالي وزيريستان ته د ننوتلو په ټولو لارو په درځنو چيک پوسټونه شتون لري “
نور اسلام داوړ چې د مير علي په نوي جوړ شوي مارکيټ کې د بيکري مالک دي وائي چې ، که د ټول(امنيتي پيښې) دوام ومومي د عملياتو(ضرب عضب) نقشه څه ده ؟
کله چې په د لړ کې د شمالي وزيريستان يو لوړ پوړي چاروکي سره اړيکه ونيوله شوه، هغه د نوم د نه ښودلو په شرط وويل،ځکه چې هغه ته د رسنيو سره د خبرو کولو اجازه نشته،چې سيمه د اسلحې نه د صفا کولو مسله حل شوي نه ده.هغي وويل”خلک دروغ وايي چې دوی ټولې وسلې دولت ته تسليم کړي دي “هغي زياته کړه” دوی ډيرې ولسې لري او کله چې پوځيان د لټون عمليات تر سره کړي، دوی وسلې تر لاسه کړي دي “
هغي وويل چې په قبائيلی زهن کې بدلون راوستل ډير ګران کار دي چې د خلکو څخه اسلحه تر لاسه کړه شي.
هغه زياتوي چې حکومت يوازې په سيمه کې د امن راوستلو لپاره زمه دار نه دي”خلک د حکومت سره د همکاري له لاري د سولې د تامين لپاره برابر مسؤليت لري “
هغه وويل چې تر هغه چې موږ د سيمه ييزې ټولنې ملاتړ نه کړو تر لاسه،موږ نه شو کولي هغه ذهنيت مات کړو چي د نسلونو په منځ کې يې ريښی نيولي دي .
هغه ادعا کوي چې په سيمه کې داسي خلک شتون لري چې د ترها ګرو لپاره نرم احساسونه لري چي هغو په سيمه کې د امنيت وضع خرابه کړي وه.
هغه وويل”په کليو کې خلک حتی پوهيږي چې څوک د ،ماشوم تمه کوي.څنګه دوي په کلي کې پټ شوي ترهاګرو پټځايونه او د چا سره دي نه پوهيږي “د زياته کړه” که ځائي خلک د نوم نه بر سيره کولو سره موږ ته معلومات راکړي،موږ به په وخت ګامونه پورته کولي شو مخکې له دي د ترها ګر په خلکو او په دولت بريدونه وکړي “
مير کلام خان وزير ادعا کوي چې د دوی په کلي کې”يو واحد پستول “ هم شتون نه لري”زه هر چه ته چيلنج ورکوم چې راشي او زموږ کورونه وپلټي. موږ ټوله اسلحه دولت ته ورکړه نو اوس دا د دولت زمه داري ده چې زموږ څارنه وکړي موږ د دولت نه “
د شمالي وزيريستان ځاي اوسيدونکي اظهر خان ، وويل چې په سيمه کي د امنيت وضع ښه کول د دولت او د خلکو دواړو زمه داري ده .
خان وويل: دا د خلکو زمه داري ده چې حکومت خبر کړي چې چرته دوي غير معمولي فعاليتونه وګوري او دولت بايد هڅه وکړي تر څو د خلکو او ملکيت ساتنه وکړي “
هغه”رضا کار طالبان “ ته اشاره وکړه، چې د ضرب عضب وروسته تسليم شول او د شپږو مياشتو لپاره يې د توقيف له لارې په توقيف کې وساتل شول.
خان وائي”زما پوښتنه دا دي چې کوم ۲۵۰۰ طالبانو ته صفا وئيلی شوي دي آيا د هغو څارنه کيږي “هغه زياتوي څوک هم د تمه کولي شي چي دوی به په امن وخت تير کړي که دوي يو کال اول تر ها ګر وي.
چې د انتطاميه د چارواکي نه و پوښتنه شوه،هغي وويل چې هغه په خپله په د خواښ نه دي چې د پخواني جنګياليان آزاد کړه شي.
هغي وويل”ما د دي پاليسي مخالفت کړي وو خو په يو وخت کې د دولت د پاليسي نه شم کولي. “ ”دوی ته دي د هيواد د قانون پر وړاندي سزا ورکړه شي “
د شمالي وزيريستان د اوسيدونکو تر منځ د ناڅاپي پر مختګ او ناخوالی له امله ځينی خلکو د قومونو او لويديځ قومونو لويه جرګه جوړه کړې چې له حکومت سره د سولې خبرو اترو لپاره نوې پاليسی جوړه کړی.
يو ځاي مشر چې خپل نوم څرګندول نه غواړي وويل”زه دا وايم ځکه چې د اوسينو شرايطولاندې چې قبيلې له ځانه سره پاتې دي، د دوی په خپله،قبائيلی ارزښتونه او کلتور کمزوري شوي، د پيړيو له تر اوسه د دوۍ په وړاندې کارول کيږي کله چې يو څه غلط وي.
