د کوهستان په لرو پراتو سيمو کې،غير فعال ښونځي د تعليمي اصلاحاتو باوجود زياتوالی کړي

0
1747

پښور: د ځاي غير ملي سازمان په ولسوالي کې د پوهني لپاره کارکوي وائي چې دولتي غير فعال ښونځي د خيبر پختون خواه ولايت په لري ولسوالي کوهستان کې شتون لري، سره د دي چې واليتي حکومت  د ادعا کوي چې دوي تعليمي اصلاحات راوړي دي.

د کوهستان ډويلوپمنټ ايسوسي ايشن (کے ډی اے) په وړاندي ،په لوی او ټيټ  کوهستان کې ۴۲ حکومتی مکتبونه غير فعاله دي. په دي کې ۳۹ مکتبونه د جينکو  دي.

Govt, Girls Primary School, Chawa
Govt, Girls Primary School, Chawa / Photo by News Lens Pakistan
Govt, Girls Primary School, Kuz Chawa / Photo by News Lens Pakistan
Govt, Girls Primary School, Ghun Bair Pattan
Govt, Girls Primary School, Ghun Bair Pattan / Photo by News Lens Pakistan

د کے ډی اے  رئيس ،حفيظ رحمان وويل چې د دي مکتبونو ښوونکي په منظمه توګه خپل معاشونه تر لاسه کوي پرته له چې خپلې دندې سر ته ورسوي.

رحمان د ټيلي فون د لاري د کوهستان نه نيوز لينز ته وييل چې” د پوهنې په برخه کې  د انقلابي اصالحاتو  معرفي کولو په اړه د حکومت ټولو ادعاګانو سره سره په دواړو ولسواليو کې  د زده کړي په وخت  کې بشپړ  حالتونه شتون لري “ . هغي زياته کړه”حتی د ښوونځيو ته ودانۍ فعالې دي يا په نسبي ډول يا په بشپړ توګه په بيالبيلو طبعي پيښو کې يا د ساتنې نشتوالي او د بنيادي اسانتياو  نشتوالی هم لري “

 د حکومت او بيالبيلو  نادولتي ادارو لخوا  د ولسوالۍ د زده کړې درجه بندي څرګنده کړه چې لوی او ټيټ کوهستان د خيبر پختون خواه په ټولو ۲۶ ولسواليو  کې تر ټولو شا ته دي. د ښوونې او روزنې سيکټر، هم په تيره بيا د نجونو  زده کړي. د ۲۰۱۴ او ۲۰۱۵ لپاره  د پاکستان ټولنيز  او د ژوند  معيارونه اندازه کول په وړاندي،په کوهستان کې ۶۰ فيصده ماشومان چې د ۵ نه تر ۱۶ کلنو پوري عمر لري د ښوونځيو څخه  بهر دي.په دي کې ۱۸ فيصده هلکان او ۸۲ فيصده جينکئ دي.

رحمان وويل د ۱۰ کلنو  او د دي نه زيات ماشومانو هلکانو کې د سواد کچه ۴۲ فيصده او په جينکو کې صرف ۵ فيصده ده.

د کے ډۍ اے ډاټا وائي چې په لوی او تيټ کوهستان کې ټول ۹۲۸ ښوونځي دي چې په دي کې ۶۵۵ د هلکانو او ۲۷۳ د جينکو دي.

رحمان وويل چې لږ تر لږه شمير ښوونځي د کے پی  ټولو ولسواليو کې د ښځينه نفوس تر مينځ د سواد تيټ کچه دليل دي.هغي وويل  چې د،کوهستان په دواړو ولسواليو کې د سواد ټيټه کچه او پوهاوي لاندي معيار په  ښوونځيو کې د بنيادي اسانتياوي نشتوالي لري پراتو يا ستونزمن ښوونځيو ته لاسرسي او د ښونځيو  څخه د ښوونکو نشتوالي ده.

هغه وويل چې حتی د کوهستان په سيمو کې د ولسواليو د روزنې افسران لکه(ډي اي او) د اونې په ډيرو ورځو کې صرف څو ورځي ته خپل دفترونو ته راځي.

واليتي حکومت په ۲۰۱۴ کې د څارني خپلواک واحد(آئي ايم يو)جوړ کړي تر څو په واليت کې په ښونيځو  کې د ښوونکو  حاضر تيا  ډاډمن کړي.د ائي ايم يو چارواکي د ليرې پراتو سيمو څخه ليدنه کوي تر څو د ښوونکو حاضري په فزيکي توګه معلومات راټول کړي او د نوم ليکنې او زده کونکو بيرته راټيټولو لپاره کار وکړي.

محمد علي د لوړو زده کړو په لومړني ښوونځي کې يو ښوونکي وائي، په ښوونيځو کي  ښوونکو  او نور کارکونکو ته د ډير وخت نشتوالي تاييد کړی

علي وويل”ښونکي او مامورين  د خپلواک نظامت څانګې چارواکي ډډه کوي ځکه دوی تل د آئي ايم يو چارواکو  د راتلونکي ليدنې په اړه”پر اسرار “ دريم پړاو تر لاسه کوي او په حاضر ښوونيځو کې د حاضريدو تصديق کوي “

سجمال يودون  د لوی کوهستان سيمي خبريال پخلي کوي او وائي چې  په دواړو ولسواليو کي د ښونکو  او چارواکو نشتوالي يواه عامه ستونزه ده

هغي وويل” دلته ډير غير فعال مکتبونه شتون لري  او چې کوم مکتبونه خلاص دي د هغي حال د دي چې ځاي خلک د خپلو ماشومانو هلته د ليږدولو څخه ډډه کوي، په خصوصي تو ګه د جينکو  “

يودون وويل،په دواړو  ولسواليو کي د سيمه ايز حکومت نشتوالي له امله د ښوونې او روزنې سيکټر  په ناوړه حالت کې دي.

 دواړه لوی او ټيټ کوهستان تر ۲۰۱۴ پورې د واحد(کوهستان) هزاره ډويژن يوه برخه وه.د پاکستان تحريک انصاف  واليتي حکومت د فيصله وکړه  چې  د په لوی او ټيټ کوهستان کې تقسيم کړه شي  او داسي په واليت کي د ولسوالو شمير ۲۶ ته ورسيدو.

 د خيبر پختون خواه د نورو ولسواليو په څير، د لوی او ټيت کوهستان پرتله، په ۲۰۱۵ کي محلي حکومت  نه شو تر لاسه ځکه چې د کوهستان ولسوالي  د  ځائي حکومتونو  قضيه اوس هم د پښور لوی محکمې مخکې د حکومت په ټول ټاکنو کې پاتې دي.

له هغي وروسته، د واليتي مالي چارو کميسيون(پي ايس سي) شميري وړانديز کوي،چې ۸۲۹ ميليونه کلداري اختصاص شوي او کال وروسته کوهستان ته ټاکلي شوي ؤ ځکه چې په خيبر پختون خواه کې سيمه ايز حکومتونه په عمل کې راغلي وو.

يادون وويل،په داسي حال کې چې په ميلينو ډالر د پر مختيايي فعاليتونو په اړه، د سيمه ايز حکومت  لاندې د کے پی په نورو ولسواليو کې لګول کيږي، د هري برخې څخه  د دوو   ولسواليو  برخليک ،په شمول د زده کړې هغه دي.

په کال ۲۰۱۳،۲۰۱۴ او ۲۰۱۵ کې س ښوونې او روزنې په برخه کې د کارکولو  نادولتي موسسې الف عيلان لخوا د پاکستان د ولسوالی درجه بندي څرګندوي چې په کوهستان کې  د پوهنې شاخصونو  کې ښه والی نه دی ليدل شوي

 د ۲۰۱۳ نه تر ۲۰۱۵ پوري د پاکستان په ۱۴۲ ولسواليو/ايجنسيو کې،کوهستان په ترتيب سره په ۱۳۵،ا۱۳۶ او ۱۳۳ درجه کې راغلي. ايف عيلان درجه بندي د تعليم،ساتل، زده کړو،د جندر برابری او  د ښوونځي کتلو په وړاندي کوي.

په هر صورت، د ولايتي پوهنې رياست اړوند  چارواکي په سيمه کې د ښوونې او روزنې په وضعيت کې ډير خوشحاله پاتي دي.

د ابتدايي او ثانوي زده کړو  رياست رئيس (ايس اينډ ايس اي ډي) رفيق خټک  ادعا وکړه چې” په د اړه نا دولتي مؤسسو ارقام په بشپړ ډول غلط او ليرې دي ځکه چې هلته په لوی او ټيټ کوهستان کې داسي يو غير فعال ښوونيځه شتون نه لري “

هغي وويل چې حکومت د نوو ښوونيځو  په ودانو، د اسانتيا و په ورکولو او د  ښوونکو  په حاضري په بيلينونو کلداري مصرف کوي.

خټک ادعا کوي چې څه ښونځي شتون لری چې د اساسي اسانتياوي نشتوالي سره مخ دي. د به د کال تر پاي ته تر سره کړه شي ځکه چې په دوامدراه توګه په دي کار روان دي.

شبير حسين شاه د ښځو د تعليم(ډي اي او) په لوۍ کوهستان کې د دندي څخه د چارواکو د نه شتون  او په ساحه کې د غير فعال ښوونيځو  شتون هم رد کړ.

پداسې حال کې چې حکومتي چارواکي د وضعيت  مثبته عکس العمل کوي، د ښووني او روزنې فعاليتونو  لکه حفيظ رحمان هما غسې نا امنه پاتي دي.

هغي وويل” حکومت ادعا کوي چې د ميلينونو روپيو لګولو سره په تعليمي سيکټر کې انقلابي اصالحات راوړي مګر اغيزه يې نه ده ليدل شوي، لږ تر لږه په دغو دوو ولسواليو کې “

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here