ډيره اسماعيل خان: د سوئيلي وزيرستان يو ستر عمر زنانه شمع بي بي وائي چه په ټولنه او خپلهکورني کي زه د زناناؤ ميرمنو د صحت پاملرنه په خپله کوم.
هغوۍ حقيقت تعقبونکي ته وويل چه” زه نشم کولۍ د ډاکټر په توګه وموم او له همدې امله زه ډيرۍ ميندو ته مشوره ورکوم چې نورو ښارونو ته لاړي شي “
د پاکستان په قبائلي سيمو کي اوسيدونکي بي ساري نننګوني لري.تعليم،بے روزګاري ،قانون او نظم دسيمي د نفوس لپاره دوامداره مسائل دي. په داسي حال کي صحت تر ټولو ډير ځنډيدلي ،لکه څنګه چي د اميندواري ميندو خدماتو څه وړانديز نه کيږي.ښځي په دي سيمو کي د اوږدي مودي لري چي د پرله پسې پاملرني د ترلاسه کولو لپاره تر ټولو لري سيمو ته سفر کوي کوم چه په طبيعي لګوښتونو کي زياتوالي راوړي.په قضيو کي،داسې سفر کوي چيخپل ژوند خطر کړي.
د فاټا سيکرټريټ د ۱۹۹۸ مردم شماري په وړاندي د سوئيلي وزيرستان ټول نفوس ۴۲۹۸۴۱ دي.په دي کي د ښځينو شمير ۱۹۸۷۶۱ د ټول شميرينه او کلنۍ نفوسو د ودې کچه 1.95 ده
ستونزمنې غرنۍ سيمې او د ټرانسپورټ شبکو نيشتوالي د هغو خلکو لپاره او په خصوصي توګه د زيږيدونکو ميندو لپاره جدي مسلي رامنځته کړي.
د فاټا سيکريټريټ صحت لوړ پوړي چارواکي چه د نوم څګندول نه غواړي وائي چي د سويئلي وزيرستان د اوړي ستر ښار وانا کي يو ستر روغتون او په ۸ تحصيلونو کي ۶ ملکي روغتونو نه شتو ن لري چارواکي وائي چي په دي يو هسپتال کي هم د تيري لسيزي نه يوه نسا پوها ډاکټره نشته.هغوي زياته کړه چه په دي شپږو روغتونو کي دي ښځينه ډاکټري يوه يوه آسامي شتهدي خو چي کله ډاکټره دلته وليږدول شي په فوري توګه هغوي د مسلکي کورسونو لپاره انتخاب وکړي او لاړه شي
چارواکي د هم زياته کړه چه د لومړينو اوسيدونکو تاسياتو نيشتوالي سيمه کي د ښځينه ډاکټرانو جذبولو لپاره يو مهم ټاکونکي دۍ. دا د زيږدولو ناروغان په يو چوپيړ کي پريږدي،چه په محلي مرستو تکيا وکړي.د بي بي په ووينه د نورو ښارونو ته سفر کول معمولا د ودانو کورونو کار دي. هغي بيان کوي چي”بي وزله کورني تر ډيره حده د الهۍ مرستې په اړه باور لري او په کور کې امکانات پورا کوي “
په ډيره اسماعيل خان کي يو تشخيص جينين پوها نسيم صبا د سوئيلي وزيرستان څخه د ډيري قضيو شرائطو په اړه حقيقت تعقبونکي ته خپله انديښنه وراندي کړه.هغي وائي چ”موږ ته زياتره امندواري ښځي په سخت حالت کي راځي.زياتره نوي پيداشوي ماشومان ضعيفه مور د مناسب خواړو د نيشتوالي له امله کمزوري وي.چي د مور او د ماشوم شوند ننګوي “
د سوئيلي وزيرستان د مکين سيمي سره تعلق لرونکي عالمګير محسود حقيقت تعقبونکي ته وويل چې د هغي ميرمني د دريم اميندواري په جريان کي اختلاطات راوپارول. د ټانک ولسوالي ته په لاره تلو هغوي مړ ماشوم پيدا کړو.هغه وائي چه” د يو نعمت دي چي هغه د سخت علاج او لګښتونو څخه وروسته پاتي شوه “
د سوئيلي وزيرستان نه د سينټ ممبر مولانا صالح شاه حقيقت تعقبونکي ته وويل چي” تاسو د ښځينه ناروغانو په اړه پوښتني کوو،دلته نارينه ناروغان اسانتياوي نه لري “. هغي زياتوي چي مه څو ځله ګورنر خيبر پختون خواه او د پوځ لوړ رتبه چارواکو ته وئيلۍ دي چي نوي روغتونونه او مشينونه د سيمي لپاره بي ګټي دي که چيري ډاکټران شتون نه لري او ناروغانو ته پاملرنه ونکړي
دا فاټا دوامدار پر مختګ راپور ۲۰۱۵-۲۰۱۷ پهوړاندي د حمل په وخت کي په هرو ۱۰۰۰۰۰ ميندو کي ۶۰۰ مړي شي. د زيږيدون پر مهال د صحت ښه آسانتياؤ نيشتوالي له امله په هرو ۱۰۰۰ کي ۸۷ ماشومان خپل ژوند له لاسه ورکړئ.په فاټا کي د ښه معيار شخصي روغتونونه نشته.په عامه توګه شخصي کارپوهان روغتيا نيمګړتياوې پوره کړئ خو د راپور په وړاندي،ناوړه سياسي او امنيي چاپيريال او غير معمولي رواجونه معمولا ښځې د دي غير قانوني ډاکټر انو څخه د لاسرسي په لټه کي کوي
د فاټا صحت محمکي لوړ پوړي،چارواکي وائي چي د ځائي ښځيناؤ د صحت کارکونکي نيشتوالي له امله د کورنۍ مشراني ښځې د دوئي کارلوبوي.هغه تشريح کړه چي د سيمي ځانګړي کلتور او دود ښځه د د دې لپاره هڅوي چې په خپلو ټولنو کې د ښځينه روغتيا کارمندانو په توګه کار وکړي
صالح تجويز لري چي” د سوئيلي وزيرستان د روغتيا سخته ستونزه يوازيني حل د دي که ښځينه ډاکټرانو ته ډير جذب کوونکي معاشونه وړانديز کړه شي “. هغوي په تحصيل سرويکئ کي د نوي جوړ شوي روغتون په اړه انديښنه هم څرګنده کړه چي د مناسب طبي کارکونکو نيشتولي له امله نوي مشينري ضائع کيږي.صالح زياتوي چه”يوازي د محلي سازمانونو خځينهډاکټران د کوچني ناروغانو سره تړاو لري “
