لاهور: په پاکستان کي د ماشومانو کارګرانو سره جنسي تيري زياتي شوي دي دي، لکه ۱۱ کالنه روينه او رخسانه چه ووهلي ،وتښتو لي او حتۍ د دي وژنه هم وشوه.د ماشومانو د حقوقو فعالينو د مرتکبينو مجازاتو لپاره د قوي قوانينو غوښتنه کوي
روينه چه د يوي کورني لخوا د نوکر په توګه په جړانوله کي کارول شوي وه په جون مياشت کال ۲۰۱۶ کي ورکه شوه.د ځائي پوليسو اے ايس آئي رائي ناصر وتښتولا او د محلي ميرمني وکيل سحرش سره د ژوند کولو لپاره وليږلا.ناصر د سحرش کور ته عادي ليدونکي وګرځيدو چيري چه هغه د روبينه سره جنسي تيري وکړي.
د هغي ورور محمد اشرف په وينه، د روبينه کورني هغوي پنځه اوني ور ستو په بدبخته حالت کي موندلا.
هغي خپلا کورني ته وويل چه هغوي ناصر تښتولي وه. کله چه دوئي ورسره مخامخ شول هغي د روبينه سره د جنسي تيري الزام رد کړه.څلورو مياشتو ورستو د نښتي ايف آئي آر درج شو خو هيڅوک ونيول نه شو.
د روبينه نښته يوه د چه هر کال په سلګونو ماشوماني نوکري فزيکي شکنجه ليا ورسره جنسي تيري کيږي خو کوونکي کسان بچ شي ولې چه د ماشومانو نوکرو سره د جنسي تيري پر ضد قانون نشته.
د ساحل سازمان سيمه ايز مدير انصر سجاد بهټي وائي چه په کال ۲۰۱۶ کي د ماشومانو مزدورانو په وړاندي د کورني تشدد ۴۱ پيښي راپور شوي
بهټي نيوز لينز پاکستان/حقيقت تعقبونکي ته وويل چه”په دي ۴۱ کي ۱۳ ماشومان وتښتول شول،۲۱ سره جنسي تيري چه په دي کي د ۱۱ سره په ډلا جنسي تيري،څلور د جنسي تيري ورستو مړه کړه شول او د دووه سره وحشي اغلام وکړ ه شو “
د پاکستان قامي بشري حقوقو کميشن ۲۰۱۶ راپور په وړاندي د ماشومانو مزدورو قانون په خلاف ورزيو تفصيل په رنړه په پاکستان کي د شپږو ملينو څخه زيات ماشومان د کم معاش لاندي د وږد وخت لپاره کار کولو ته مجبور کول کيږي
د ماشومانو حقوقو فعالينو په وينه ،ماشوم کارګران جنسي،فزيکي او زباني ناوړه چلند سره مخامخ دي
د کارګرانو وروستنۍ سروي لاندي،۶.۴ ملينه ماشومان کار کوي.د سروي د ۱۰ څخه تر ۱۴ کلنو ماشومانو لپاره حساب شوي ده ،د ښوونځي څخه بهر،د کرني برخه کي کارکونکو،ماهي ګيري،ټرنسپورټ ،غاليو اوبدلو،خواړوکيښودلو،د موټرو ګيراجونو،د رنړا صنعت او کورني خدماتو سيکترو کي کار کوونکي شامل دي.
ماشومان چه کوم کورني خدمتونه کوي د ډير استحصال سره مخامخ دي، د کار د حقونو څخه بي برخي وي او د کارمندانو لخوا د فزيکي او جنسي تيري لوړ خطر چلوي.
وکيلان ،نادولتي موسسي او دولتي اداري چه د کورني کم عمره کارمندانو لپاره جګريږي ،باور لري چي کورني کارکوونکي بل ۲۰۱۵ کال کورنيو کارمندانو لپاره د کار قوانينو ليږد لومړني ده
د ساحل او سپارک سازمانونو فعالين وائي چه که دغه د بل ملي شورا نه تصويب شو،نو د به په پاکستان کي د دي صورت لومړي قانون جوړ شي
د )سپارک( ماشومانو د حقوقو ساتني لپاره ټولنې د پاکستان دولت د کالني راپور په وړاندي چه ۲۶۴۰۰۰ کورني کارګران په بي رحمه او خوندي کاري چاپيريال کي کار کوي،چي معمولا د کرګمارونکو په رحمت پاتي وي په معلوم ډول د هغوي فزيکي او رواني ناوړه، استثمار او تاوتريخوالي سره مخامخ کيږي
د پنجاب ولايت د ماشومانو د ساتنې دفتر د حقوقي سلاکار محمد ممتاز نيوز لينز پاکستان ته وويل چه”په بدقسمتي سره ، هلته داسي قانون سازي نشته چه په کورني کارکوونکو باندي تمرکز ولري.د .د کار قانون کي يوازې دوه ټوټې کورني کارګران يادوي “
ممتاز وائي چه”د مناسب قانون د نيشتوالي لامل ډير کم عمره کورني نوکري اوږد ساعتونه،بي وزله معاشونه،زغم او وهل ،جنسي تيري،قتل چه په دي ډول د هغوي ژوند دوزخ جوړ کره شي “
د سپارک د څيړني او اړيکو افسر فرشاد اقبال خپل دولس ټکي مقام کاغذ شريکوي چه کوم د کورني کارکوونکو د بل ټينګار کوي،چه د دريو کلنو نه په تمه دي
اقبال حقيقت تعقبونکي ته وويل چه” په اوس مهال د کورني کارکوونکو د حقوقو ساتني هيڅ قانون نشته “
“د عالي ځل دي چي د ماشومانو د ساتنې قوي واحدونه يا ادارې بايد تاسيس شي چه د تاوتريخوالي،استثمار او ناوړه قربانيانو کافي پاملرنه وړاندي کړي “
په کال ۲۰۱۶ کي رخسانه د لاهور په يوه کورني کي نوکره شوه.د هغي مورشميم په ووينه ،د هغي کار ګمارونکو عرفان او د هغي ښځي تابنده هغه د څلورو ساعتونو نه نيغه کړي وه
شميم حقيقت تعقبونکي ته وويل چه”يو ايف آئي آر پيل شو او عرفان ونيول شو خو د هغې د آجر ضمانت ووشو “
د پنجاب ولايتي حکومت د ماشومانو ساتني اداره جوړه کړ ي ده چه هلته بيوزله ماشومانو ته ښوونې،بيارغونې او روزنې ور برابر کيږي.
همغږي وسيم عباس وويل چې په دوو کلونو کي مجموعي ۶۵ پيښي ثبتي شوي او په دي کي تراوسه صرف د ۲۷ ايف آئ آر ونه درج شول
عباس حقيقت تعقبونکي ته وويل چه” د کورني کار کوونکو د قانون نيشتوالي له امله په يو کيس کي هم استغاثه نشته “
“پاکستان بايد د آئي ايل او سي ۱۸۹ تصويب وکړي. څو د کار کوونکو د حالت ښه والي او د رياست د افرادي قوت په سروي کي د کورني کارکونکو رجسټريشن او د هغوي شامليدل د ي هم پيل کړي “
آئي ايل او سي د کورني کارګرانو يو تړون دي، چه د کورني کارکوونکو لپاره د کار معيارونه مقرر کوي.
افتخار مبارک چه د ماشومانو د حقوقو فعال دي او د سپارک سره ي هم کار کړي دي وائي چه”د قانون نيشتوالي د ډاټا راټولولو او درج کولو لپاره د يو نظام په لور اشاره کوي “
قانوني سلاکار ساحل احمد چې د کارکوونکو ماشومانو د استحصال په کيسونو کار کوي وائي چه” څه قانون موجود دي خو په مستقيمه توګه په کورني کارکوونکو باندي نه لاګو کيږي “
هغه د پنجاب بيوزله راجع او له پامه ماشومان ايکټ ۲۰۰۴ ته اشاره کوي
احمد وائي چه”د کورني کارګرانو سره په ناوړه عمل لږ تر لږه سزا د ۱۰ کاله وي او يو نه ضمانت کيدونکي جرم د وګرځي “
د کار نړيوال سازمان آئ ايل او ،کاليني ۲۰۱۴ راپور په وړاندي،پاکستان په نړي کي دريم لوئي هيواد دي چه چرته د ماشومانو نه په جبر کار آخستلي کيږي.
ممتاز وائي” د پاليسي د وکالت لپاره مبرم دي ” ، هغه زياته وي چه” نه يوازي د قانون ته اړتيا لري،په چال چلند يو درياب بدلون ته هم اړتيا ده چه په کي د کورني کارکونکي اوسيني حالت چه بايد د خپلو حقونو په اړه خبر وساتل شي “
