پشاور . ماشوماني ناوي به اوس د قانون په راډار کي نه راځي ولي چه د څو دوايانو آخستو له پس به ده دوئي وزن زيات شي او ستري به ښکاري
د ماشومانو ودول په پاکستان کي يوه عامه خبره ده چه غير قانوني ده .اکثره کورنئي خپلي ماشوماني د ديارلس کالو نه تر نونس کاله او څه ي په دي نه مخکي ودول وکړي
د پاکستان په قبائلي سيمو کي دا قسم مواردو شمير زيات دي چه تر اوسه د رسينيو او د حکومت د پام لرني نه پاتي دي.هلته ودول يوه عامه معمول ګنړلي کيږي او هر يو د کار د خپل مزهب او د رسم د لاري کوي
د پښور علاقي يکه توت اوسيدونکي سحرش )خپل نام ي نه دي(،څوارلس کالنه وه چه د هغي مور او پلار دا ژوند د ملګري چه ۳۳ کال عمر ي وو، ورسره ي د ټول ژوند په غوټه کي وتړ له سحرش وائي چه”ما له هيڅ نه معلوميدو چه څه روان دي،خو د خبره به مي د خپلو همزولو جماعتيانو نه اوريده چه وده د جينکو د ژوند يوه ضروري برخه ده”. هغه خپل تير وخت يادوي او وائي چه مکتب ته د تللو جينئي اچانک ناوي جوړه شوه او د ودولو د چيلنج سره مخه مخ شوه”مه د لوئي ښکارولو لپاره د دوائي يو بوتل او IV ډرپس استمال کړل ،چه په څو مياشتو کيي د وړي جنئي نه يوه غټه او لويه جينئ جوړه کړم”
اکثره د دا سي علاقو سره تعلق لرونکي جينکئ د لوئي کيدو عمر نه اول وده کړه شي او دغه د دوئي د تعليم بنيادي حق او د وړوکي عمر د ودکولو نقاصاناتو نه غفلت کول دي
د سحرش مور وائي چه زمه لور ډيره کمزوري وه هغي ته مو دواياني په دي مقصد هر ګز نه وي ورکړي چه هغه بي وخته لويه وښکاري او د ودولو لپاره تيار شي.هغي حقيقت تعقبونکي ته وويل چه”اکثره کورنئ د دواياني د ډاکټر ليکلو پس ورکوي”
د سحرش مور د پوښتنو ورستو وويل چه د طبي پلورنځي چلوونکي چه طبي سند نه لري خو ځان ته ډاکټر وائي په کلي کي ډاکټري کوي .د جعلي ډاکټران د پښور په شاو خواه کي عام دي.
د غير دولتي سازمان “Aware Girls” برخه لرونکي صبا اسماعيل په ملک کي د کم عمر ودول په مسله په خپلو تاثراتو کي وائي چه اکثره کورنئ په کم عمر کي داماشومانو ودول پيښي پټي کړي بعيد چه دوئي په دي کار کي حصه لري خو له دولت له خواه په دي کي څه مداخلت نه غواړي.هغه زياته وي چه”په پاکستان کي دا خلقو ده سوچ دي چه، جينکئي د کورانئ برخه نه ده،او د دوئ دا کم عمر نه د خبره کوي چه د به بل کور ته ځي”. هغه وائي چه د دوئي خلقو داسي زهن جوړ شوي دي چه هلته متلونه جوړ شوي دي “ښځه د پردي کور خزانه ده” صبا وائي چه په پاکستان کي چه تر څو پوري د جينکو سره د تبعيض کول مکمل ورک نشي ترهغي پوري د ماشومانو ودول پر خلاف جګړه مشکلا ده”
په کال ۲۰۰۱ کي د ټولنيز عدالت انسټيټيوټ له طرفه ښپاره شوي سند په وړاند ي ،۳۷ فيصده جينکئ له ۱۸ کالو اول وده شي.په بدقسمتي سره د تناسب اوس هم په دي شان دي.
د صحت ماهرين او ډاکټران وائي چه عامو خلقو او ميډيکل دکانونو چلولو له طرفه د وزن زياتولو دواياني ورکول خطرناک او غير اخلاقي کار دي
د پښور خيبر ټيچنګ روغتون ډاکټر سعود په دي باري کي وائي چه خلق ملټي وټامنز لکه في فالويټ او بوتل لکه ټرائي ميټه بول استمالاوي چه د اړتيا عمده برخه اوورسره د طاقت ستنو مواد هم آخلي.له دي هسي سټيرائډز لکه “ډيکو ډران” ستني چه مسلکي طبيبان ي نه خواخه وي ،دغه ادويات او سټيرائډز استمالاونکي د خپل عمر نه بي وختهلوئي ښکاري خو ډير زيات د خطر اثرات لري .سعود وائي چه د څيزونه د قدرتي ستريدو هارمونز په اثر کوي او د مخ ليا بدن خو وپاړسوي خو په ماشومانو کي د هډوکو پر مختګ تم کړي.
سعود وائي چه “په کلي او کوڅو کي جعلي طبيبان او شفا خانے د خلقو د ژوند سره لوبي کوي “. د داسي دوايانو استمال د هډوکو پر مختګ په اثر کوي او اميندواي هم په اثر کيږي
“په بل طرف د ماشوم توب ودول د ښځو عزت له دهچکه ورکوي ،چه په پاکستان کي د ښځو د بدن سره تړلي دي”.صبا وائي چه” په دي پدرانه نظام کي کورني د ښځو کنټرول کول غواړي او دوئي ښځي د عامو انسانانو سره برابريدل مخنيوي کوي ،ځکه دوئي د جينکو په وخت نه اول ودول وکړي”.
صبا وائي چه “ داسي قسم دواياني چه د ستماليدو سره ي جينکئ لوئي ښکاري غير انساني کار دي،دوئي به د خپل عمر نه خو لوئي وښکاري خو د هغي د بدن سسټم ، زهن او خوابونه خو تعذيه غواړي او جينئ د غواړي چه هغي ته دي عزت او قدر ورکړه شي”
د پاکستان حکومت په ټولو ولايتو کي په ظاهره د ماشومانو ودول په بشپړ توګه تم کولو معزور ښکاري.
په پښور کي قانوني سلاکار ظهور رحمان وائي چه،” د ۱۸ ترميم نه وورستو ولسوالو ته په مختلفو مضامينو کي د قانون سازي طاقت ورکړي شوي دي چه د ماشومانو ودول قانون هم پکي شامل دي خو د خيبر پختون خواه حکومت تر اوسه پوري د ماشومانو ودولو د ۲۰۱۴ قانون مسوده نه دي پاس کړي “
هغه وائي چه”په ملک کي د ماشومانو ودول تمکولو په قانون کي اختلاف دي،ولي چه پاکستان اسلامي نظرياتي کونسل فيصله ده چه يوه ماشومه چه د بلوغت عمر ۹ کالو ته ورسي دي هغي ودول کيدي شي چه د بين الاقوامي بشري حقوقو منشور سره تضاد لري “
ظهور وائي چه” د مسلمو کورنئ قانون آرډينينس ۱۹۶۱ وائي چه ۱۶ کاله عمر د جينکئ ودولو له لپاره مقرر دي چه اول ۱۴ کاله وو.د ډير مفشوس پيدا کوي که چرته د پاکستان اسلامي نظرياتي کونسل مقرر شوي نظر ته اوکته شي “
حقيقت تعقبعونکي د خيبر پختون خواه حکومت د قانون چارواکو سره د ټيلي فون د لاري خبرو لپاره هلي ځلي وکړي خو د ډيرو کوششونو باوجودتبصري په آخستو کي بريالي نه شو
سحرش وائي چه زه بيا هڼ د خپل ژوند د ملګري سره خوشاله يم خو زه د ي پاتي شوي زده کړي ورځو ،د ماشوم توب لوبي او ده پوهي او د لوئي ناوي نه په پاتيکيدو افسوس لرم،” څوک څه کولي شي چه کله د هغي کورنئ او مور پلار دا ستا د قسمت فيصله وکړي،موږ خالي د دوئي په ښونکو عمل کوؤ،ولي چه دا، د ا دب تقاضا ده “.
