پښور:دري کاله د مخه عمر دين د قبائلي سيمي د ستونزمن کرم ايجنسي نه د ولايت ستر ښار پښور ته راغلو.د هغي په ووينه د دي اقدام مقصد د خپلو ماشومانو تهد ښه راتلونکي ژوند ورکول دي
ژر تر ژره په ۲۵ اګست کال ۲۰۱۳ د دين اووه کالنئي لور حسنه هغه وخت ورکه شوه چه د پښور سيمي غريب آباد کي د جماعت نه کور ته را تله .هغه جماعت ته د قران پوها زده کړي لپاره تللي وه
چه کله جينئ د لمر نه وروسته ډير وخت بيرته رانغله ،نو دين خپل خپلوانو ته خبرداري ورکړه . ساعتونهتير شول خو د حسنه هيڅ پته نه لګيده. کورني د جينئ لټولو لپاره د غريب آباد د سړکونو پلټنا وکړه . دلمر لويدولو د حسنه د راستنيدلو هيله د ځان سره لري واخسته.
په سحر کي ګاونډيانو د هغي مړ بدن د خالي پلاټ نه موندلو .دوئي د بد خبر نه دين ته وويل چه هغي د پهاړي پوره ګوانډ پوليس مرکز ته ټيلي فون وکړو
پوليس د هغي بدن روغتون ته بدل کړ و او د پوسټ مارټم ورستو د نامعلومه وژونکو پر خلاف ي د جنسي تيري،تښتولو او وژني تورونو لاندي کيس درج کړو . عمر دين چه د دريو هلکو پلار دي وائي چه دري کاله تير شول خو پوليسو لا تر اوسه د قاتلانو په اړه څه معلوم نه کړل
هغي نيوز لينز ته اويل چه زه” د پوليسو د تحقيقاتو نه په بشپړ توګه مايوسه يم “
په پښور کي په ورستي کالنو کي د سبوجيت په فعاليتونه لکه،د هدف وژني او د ترهاګري فعا ليتو سره د بې بنسټه د وژني کيسونه نه حل کيدو هسي دي. د پوليسو لخوا په ښار کي ورکړي شوي شمير په وړاندي ،په کال ۲۰۱۶ کي په پښور کي د وژني ۱۸۸ کيسونه راپور شول.په دي ۱۸۸ کي چه د حسنه کيس هم شامل دي پوليسو ۷۵ کيسونه وپيژندل او پاتي نور لخوا په له تر اوسه ناڅرګنده شوي ليا د تحقيق لاندي دي
کال مخکي په ۲۰۱۵ کي ۱۴۸ خلک د نامعلومو قاتيلينو لخوا ووژل شول.پښور د پوليسو س څانګي د شميرو له مخي پوليسو تر اوسه ۴۳ کيسونه پيژندلي دي او ۹۲ کيسونه له تر اوسه حل شوي نه دي.” مه د پوليسو په ووينه په زرګونو کلداري د خپلي لور د قاتلانو د پيژندلو لپاره د معلوم کولو په سپو مصرف کړي مګر څه مرسته نه وشوه. “ دين وائي” د مخکيي ټيکنالوجي په دي وخت کي د يقين کول ګران دي چه د کوچني انجلي وژني او جنسي تيري په شان د تاؤتريخوالي جرم بايد حل نه شي “
د وژني يو کال وروسته، د حسنه قضيه وتړل شوه،تحقيق کوونکي رهبري افسر ريټائرډ شو” تحقيق کوونکي ځني وختونه په کال ۲۰۱۴-۱۰۱۵ کي موږ سره ملاو شول مګر،هيڅ کلا موږ ته ي د تحقيق په اړه څه نه دي ويلي.دوئي صرف موږ ته اويل چه صبر او په دوئي باور اوکړئ “
د حسنه وژل په پښور کي تير کال د وژنو نا پيژندل شوي کيسونو کي يو کيس دي.پوليس وائي چه دوئي دا کيس ځکه بند کړو چه وژونکي نه دي پيژندل شوي
ملک مقصود چه د بشري حقوقو ډائريکټريټ کي مرستيال او پخواني څارنوال وو وائي” پوليس په عامه توګه کيس بند کړي چه کله دوئي د مرتکبينو په پيژندلو کي پاتي راشي “
هغه وائي چه زياتره پوليس افسران د”سزا ګنړي “ چه دوئي ته د کيس بايد تحقيق و ټاکل شي.”د پوليسو محکمي ته په کار دي چه دوئي د تحقيقاتي ټيمنو فعاليت ښه کولو لپاره هڅونۍ رامنځته کړي.په زياتره کيسونو کي د پلټنو برخه تخصيص شوي فنډونه نه کړي تر لاسه. چه له عمله ي تحقيق وځنډيږي.پوليسو ته ښه زده کړه او ښه روزل شوي کشف کوونکي بهرتي کول په کار دي چه زياتره نه دي “
مقصود وويل چه د سترګو شاهدان غلط معلومات ورکولي شي مګر احتاطي شواهد دحقيقت سره نږدي وي.”پوليسو ته په کار دي چه خپل مهارتونه تيز کړي چه کله دوئي د شواهدو راټولولو لپاره راځي “
د څيړني کمزورې مهارتونه يوازيني عنصر نه دي چه د قضيي محاکمې سره د محکمو وړتيا کمزوري کوي.مقصود وائي چه په څه موقعو وژونکي کورني غواړي چه په خپله د تورن څخه انتقام واخلي په ځائي د پوليسو او عدالتونو محاکما کولو.
مقصود وويل چه په بل وخت کي د تورن په ارړ تحقيقات خطرناک کيدي شي که تورن د شکايت کوونکي پر تلله خورا پياوړي وي.”خلک يوازي په پوليسو باور نه کوي “
هغه وويل چه پوليسو ته په پښور کي د پنجاب فرانزک ليب لاهور په شان ليبارټري جوړول ليا هلته د روزنې لپاره تحقيق کوونکي و استوي.
د شاهد وژني،مقصود وويل چه پوليس د پيښي ځائي ته ډير ورستي راځي چه اکثره بريد کوونکي وتښتي حتۍ که چيري د پوليسو نږدي مرکز ساعته دقيقو وخت وي”پوليس اکثره د څرګنده شهادتونو لکه د ګولي پيسې، شاهدانو ليا شکمن کسانو نهپوښتني کي پاتي راشي “.اکثره پوليس په متاثرينو کورنيئ فشار واچوي چه په کيس درج کولو کي د شکمن کسانو نوم وليکي “
يو پوليس چارواکي د نوم نه معلوميدوپه حالت وويل چه نه ثبت شوي وسلي او ګولي په کے پي او نژدي قبايلو سيمو کي د لاسرسي وړدي.” دولت ته په کار دي چه دوسلۍ ثبت کړي او د مهماتو د ډيلرانو مناسب ريکارډ وساتي. دغه به تحقيق کوونکو ته د قاتلينو په پيژندل کي کي کمک ورکړي “
د مقصود په شان ماهرين د پوليسو د قاتلينو په نيولو کي د ناکافي تر شا ډير دليلونه بيانوي. په دي کي رشوت خوړل،دګټو نيشتوالي او ناسم تحقيقات شامل دي
د جرمونو ،وژنو او ترهګري لويې قضيې همدارنګه د نا امنيو قضيو مرکز لپاره د پوليسو ظرفيت لوړ کړي. د خيبر پختون خواه د تحقيق کونکو پوليسو مرستيال مشر (DIG) ډاکټر مسعود سليم وائي چه”د نتيجه ده چه د پوليس په محکمي کي د تحقيق کوونکو د کموالي شميره ده “
هغي وويل چه په پښور کي د پوليس د پلټني کار تحقيق کار په عملياتو کي کار نه خوښوي .يو پوليس تحقيق کار د نوم نه څرګندولو په شرط وويل” کورني وژني او د ډزو شميره زياته شوه او د تحقيق کوونکو شمير کم شو “.
هغه وائي چه”موږ په سم لوري روان نه يو “
هغي وويل چه په ساحه کي پوليس د جنايتکارانو په تعقيب د بريدونو لګښتونه لري. هغي لوړ پوړو افسران تورن کړل چه دوئي ټول فنډونه خپل مصرف کړي او د پوليسو مرکزونو ته لږرسي.هغه زياته کړه چه د ټول پرمختګونه ښکاروي.
