کراچي:د تازه کڅوړو خوندور خوشبو په ما باندې راښکاره کړو کله چې د کراچي يوه بيکري ته ننوتله.ودانۍ،د لارو په سر کې د سپړلو سور او د سرو زرو ليک سره،د هيرولو نه وه.د ننه ډيزائن مفکوره او آرامی وه. يوه جوړه په ډيرو صوفو کې په يوه ناسته د لوی رنګی کپ څخه کافي څکله .پيرودونکي غواړي نه يواځې خپل کيک واخلي، مګر دلته يي خوري هم.
مګر د بيکري يوازې د يو ځای څخه ډير دی چې د پيزا څخه سموسو سره د خوندورو سينکونه لپاره واخلي.زما لپاره اصلي مينځل بشرا حيدر،د بيکري مالک، سربکر او د پاکستان د سکواش اتل وو.
په پاکستان او نړيواله کچه د سختو سيالو په توګه دور کړل شوي حيات پخوانی ژوند،زه تمه لرم چې د لوړې، عضلاتی ميرمنې سره مخامخ شي. خو ما د هغه په مقابل کې د هغې سره مرکه وکړه او ګرمه يې زمالاس وهل.
د بشرا حيدر ژوند لاښوونکی دي.د ټولو اقداماتو له مخې هغې په داسې هيواد کې بريالی تجربه لرونکی لوبغاړی د لور چيرته چې ښځې په عمومي توګه له لوبو څخه ډډه کوي.د څانګو لخوا د ډير کم ملتړ باوجود د هغي په قامي او نړيواله سطح ډير پرمختګ تر لاسه کړو.د حيدر وخت راهيسې، د لوبغاړو په شمول د پاکستانی ميرمنو لپاره ډير بدلون راغلی.مګر هغه ننګونې چې حيدر ورسره مخ دي—دواړه شخصي او سازماني لاهم پراخه دي.د ښځو ورزش لپاره د ځينو لوړ پوړو برياليتوبونو سره سره،ورته ننګونې چې د حيدر لپاره خنډونه دي اوس هم د خنډونو سره مخ دي
د بشرا حيدر ورزشي ورځ اوږه دي.دا د دوو لسيزو څخه زيات وخت راهيسې هغه خپل لومړنی لقب وګڼله،مګر کله چې هغه بيرته ليږدول کيږي” زه له اوس هم د اعصابو احساس کوم چې ما د وروستی ميچ لپاره چمتو کولو په وخت کې احساس وکړ.زه يوازې ۱۴ کلنه وم،کله چې زه د سند اتل لقب ته ماتې ورکوم او زه بايد ومنم چې زه د ډيرو خلکو په وړاندې د لوبيدو په فکر کې له مينځه تللی وم.يوازينی شی چې ما زما د ويرونو په منځ کې د ژغورنې څخه وژغورله ممکن زما لوی پراخ کورنی ما سره مرسته وکړي “
“لوبه يوه سخته ثابته شوه مګر زه فکر کوم چې د يواځې يوه لوبه ده ،د يو له مهمو لوبو څخه دی چې زه به يې هر کله لوبه وکړم ځکه چې دا به د سکواش لوبغاړي په توګه زما راتلونکې وټاکي.زه د ميچ جغرافيه يادونه لرم مګر هغه مينه او فخر ده چې زما د مور او پلار په مخونو باندې تفير وکړ—په عين حال کې زما مور “
بشرا په هغه کال ۱۹۹۵ کې اتلوي وګټله،او تر ټولو ځوانانو ښځينه د سند سکواش اتل جوړه شوه. دوه کلنو وروسته هغه قامي اعزاز وګټلو او تر څلورو کلنو لپاره ي د ځان سره وساتلو.هغه په ۲۰۰۵ او ۲۰۱۰ کلنو کې د ملي لقب اعلان وکړ
بشرا وهونکی لوبغاړی وه” يوه جينئ هم چې زه ي پيژنم د مکتب او د کالج څخه بهرنه د لوبدلي او زه نه پوهيږم چې زه به په لوبو کې کار وکړي. د يوازې هغه څه نه و چې موږ په پاکستان کې د مسلکي تعقيب په اړه فکر کوو. او په بشپړ توګه هيڅوک نه و چې په هغه وخت کې د لوبو ځای کې لوبې کولې. زما وروڼو او زه د نوي نوښت احساس کوم ځکه چې زموږ مور موږ ته په اونی کې څوځلي په کراچي کې د کې ايم سې سپورټس کمپليکس کې راوړوله “د حيدر مور د سپورټس لوبولو کې يو لوی مومن و او د صحت مند پاتې کيدو او د هغې وروڼه يې تامين کړل او ټينس يې لوبه کوله
د حيدر لوبو ته راتلل مسابقتی نه،ناڅاپه وو.په سپورټس کمپليکس کې يوه ورځ د هغي سبق بريالی شو.يوه ورځ هغه د خپلې مور لپاره د هغې د اخسيتلو لپاره انتظار وباله او يو توپير ته اړتيا در لوده.حيدر خپل د ټينس ريکټ بيرته راټيټ کړ او د ديوال په مقابل کې يې د يو خالی کورټ په وړاندې د بال کولو پيل وکړ.هغي په خپل ټول قوت سره بار بار بال وهلو او کوچ د نږدې څخه ليدل، هغه پيل شو او لوبې پيل کړې. دچټک څرګنده شوه چې حيدر مضبوط بازو لري.کوچ حيدر او د هغي مور ته سلا ورکړه چې هغه د ټينس پر ځائي سکواش ولوبوي او داسي د شروع شو.
د سکواش لوبډله اوس هم يو ګران لوبهده،په په تيره بيا په داسې يو هيواد کې لکه پاکستان چې هلته يې د لوبی لپاره سپانسرونه، دکرکټ په پرتله، د پام وړ دي.د ښځو سپورټس،لپاره وضعيت لاهم ډير خنډ دي.
حيدر په دې لوبه کې احساس وکړ چې هغې بايد ځان د ښځينه سکواش لوبغاړي په توګه ثابت کړي که چيري هغه غواړي کوم مالتړ يا سپانسرونه تر لاسه کړي.
زما کوچ ما ښه روزول چې ما د پياوړي لوبغاړو،ډيری نارينه وو په وړاندې ولوبولو.که څه هم ماته زر احساس وشو چې زما لوبه ښه ده.په هر صورت،زه ژر پوهيدم چې زه يو سپانسر ته اړتيا لرم چې د لوبې سکواش ته ادامه ورکړم،په ځانګړې توګه له دې امله چې په ښځو کې لږ يا هيڅ دلچسپي شتون نه لري “
حيدر پياوړي لاس لرل او د کورنی او کوچنيانو لخوا جذباو ملتړ لري. مګر سسټم د هغي لپاره خلاص نه و.هغي ته تاوان ورکړ او هغي بايد د ملي او نړيوالو لوبو لپاره وټاکل شي”که د زما د کورنی او کوچ آفتاب جاويد ملاتړ نه وي،د لوبې دوام نه لرلو.زه په ياد لرم چې څنګه به د نورو اسکواش لوبغاړي په حقيقي توګه نارينه د يوي جينئ په اړه ټوټه ټوټه کړي چي غواړي په مسلکي سکواش کې بشپړه شي—داډول تبصرې ماته ځينې وختونو ته زيان ورساوه،مګر دوی واقع زما جزب نور زيات کړ “
د حيدر کيسه،د پاکستان اوسنی لوړ پوړو لوبغاړو سره پيژندل شوې ده چې د سيسټم او کلتور دواړه سره معامله کوي چې دوی په دودير ډول نارينه تعقيب کې برخه اخلي. رشيد محمود د اوږدې مودې راهيسې د پاکستان د ډان ورځپاڼي سره د سپورټس ايډيټر دی چې وائي له بده مرغه د حيدر تجربه عادي دي.خو محمود وويل د دا اميد هيله ليدلی ده.هغه وويل” د ډيرو اوږدې مودې لپاره،باصلاحيته مير منې غواړي چي په سپورټس کې د لوبي په توګه اخيستلو لپاره اړوي تر څو دبرياليتوب لپاره د ناريناګانو د ساتلو لپاره خپل برياليتوب کړي.په هر صورت، هيواد بيرغ له امله،شيانو د دوی لپاره ليدل پيل کړی “
محمود د دوې په برخه کې د نړيوالو بريالو شمير يادونه کوي او دا ځوان ښځينه لوبغاړي مثبت پاملرنه کوي. هغه وائي چې ځوانې ښځې د هاکي،باکسنګ،ماشل آرټ،ماؤنټيننګ او حتی رګبی په څير د ورزش په برخه کې اتلولي لري.محمود د هغه بريښناليکونو يادونه کوي چې ډير بريالی کيږ ي،ډير ځوان نجونې به هڅول شي چې د جندر سټيرو ټائپس مات کړئ
هغه د پاکستان ښځينه کرکټ ته اشاره کوي چې د دريو نړيوالو سيالو کې يې لوبغالي کړې او لوبغاړي يې د” غوره ريکارډ “ سره يو ځای کړي. د ټيم د ناريناوو او ښځو دواړو ته ډير پام لري. پاکستان هم په ډزو او تعقيب کې په ۲۰۱۶ کال کې د اولمپک لوبو کې د ښځينه لوبغاړو ساحه وکړه.خو محمود د زياته کړه، اوس هم د ښځو په سپورټس کې ډير څه شتون لري چې لاسته روړنو تر اوسه” دومره پياوړي نه دي چې انقلاب رامينځته کړي،يا د ټولنې ټولنيز تحرکات په کلکه بدل کړي “
محمود وايې په پاکستانينجونو کې کليدي ستونزه يوازې ملتړ وړ نه ده که چيرې دوی په بهر کې سپورټس کې سيالي وکړي” دا د هغي لپاره د هغه سخت مخالفت سره مخ کيږي چې د هغي کورنی، دهغي ښوونکي، حتی د هغه همکاران ، د سپورټس تنظيم کوونکو توپيرونه او د لارښوونو څخه ګټه اخيستنه نه کوي.داسي ښکيلتيا وې چې دوی په دي فکر کې برخه اخيستې چې په سياليو کې، په سپورټس ليا بل ډول ، سيالي کول غير قانوني دي او په پراخه توګه د نجونو او ميرمنو ليوالتيا باندي اغيزه کوي چې د هڅو هڅو څخه ډډه کوي “
بشرا حيدر هغه چيلنج ښه يادوي.هغه کولي شي په نسبي توګه دوی پوهنتون ته ورسيږي.کله چې دوی راشي، دهغه مکتب ايس زيډ اې بی آئی ايس ټی د هغي بشپړ بورس تر لاسه کړ او اجازه يې ورکړه چې د سيالي په صورت کې امتحانونه وټاکي. د ټورنمنټونو لپاره سفر آسانه شو ځکه چۀ هغه تل د بوديجو لپاره د دواړو څيړونو او اتلو کيلونو لپاره پيسو ورکول نه و غوښتل. حتی په هغه موقع چې هغي قامي ټکي لرلو، حيدر وائي چې رسمي ملتړ بې رحمه وو” ماته هغه يوه پيښه ياده ده چې کله ما د يوي نړيوالی سکواش سيالي کې برخه اخيستو لپاره د خپلي دندي نهپيسي جمع کولي. سره له دي چې په سيمه کې د ځای په ځای شوي،هيڅوک له دي امله چې په رسمي توګه زما نوم نه وړانديز کوي انديښمن و “
محمود وايي چې د ښځو په ورزش کې لاسته راوړنې اکثرا کمه شوي،که په بشپړه توګه سترګېپټې نشی” د بيلګې په توګهدا پاکستان ښځينه فټ بال ټيم د فيفا په درجه ۱۸۵ کې په ۱۶۲ نمبر دي،مګر د ملي نارينه فټ بال ټيم چې د ۲۰۱۶ څخه ۲۰۱ ټيټ ځائ لري په خبر کې تللی دي “
يو کوچينی خو روښانه ښکيل اړخ دا دی چې ښځينه لوبغاړي چې ډيرې ژمنې يې پای ته رسوي پايله يې پاکستان پريږدي تر څو ښه روزنه تر لاسه کړي او د نورو ځايو نه مالتړ وکړي.ماريا تور، د نړی په کچه د سکواش لوبغاړی و، په پايله کې په پاکستان کې ملتړ وکړ او کينډاته لاړه تر څو د هغي لوبي ښه کړي. مګر د ډيری ميرمنو لپاره، د پريښودلو اختيار نه دي او که يو معتبر کوچ ونه موندل شي،دوی اکثره يواځې پريږدي.
د کوچ لوبغاړو اړيکو د کوچيو روزونکو لپاره ستونزې وړانديکوي، ډيری يې نارينه دي. ښځينه لوبغاړي د يوي ژمنې راتلونکې سره چې مخکې له دې چې دوی کولی شي په سمه توګه روزنه ورزول شي، ځکه چې د نارينه وو او ښځو په وړاندېد کلتوري نورمونو له امله چې د کورنی د شرايطو څخه بهر تړاو لري.
د کراچي لياري سيمی کوچ او پخواني باکسر جاويد جان،چې اثر لرونکي فټبالران او باکسران ي تربيت کړي دي،وائي”چې په پاکستان کې د فټبال او باکسنګ لپاره هيڅ قسم آسنتياوي نشته. تاسو د فټ بال هيواد لياري لوبغاړو ته اوګوري.دوی په لوبه کې پياوړی دی،خو د لوبو لپاره دوی مناسب ځائی نه لری ځکه دوی په کوڅو کې لوبي کوي. که موږ ذهن کې د خپلي ټولني انځور ونيسو، موږ د اميد نه شو لرلي چې جينکئ په کوڅو کې فټبال ولوبوي.ځکه چې زياتره چې ما تربيت کړي دي،په خصوصا د باکسنګ لپاره، شخصي سبقونه واخلی “
“حکومت ته په لويه توګه په کار ده چې د لوبو لپاره په زړه سره کار وکړي،له دې امله جنيکئ کولی شي په سپورټس کې برخه واخلي او لوی ګام پورته کړي “
جان وويل”دوی د ژوند آرام کول—لکه څنګه چې ډيری ښځې باور لري—دوی بايد د ورزش د تلو لپاره ښه حوصله افزائي په کار ده. او څو کوم چې تياری دي هغه به زر خپل اميد مات کړي “
د ورځو خنډونو زياتول ښځې او جينئ د ورزش په السرسی کې مخا مخ دي، د پاکستان په کلتور کې د سپورټس ځاۍ خورالو يا شرائط شتون لري.په عمومي توګه ايتهليټکس د ځوانانو زده کړې مهم يا اړين برخې نه ګڼل کيږي.دا مفهوم د ښوو نې او روزنې سيسټم کې د ورځې څخه په سمه توګه جوړ شوی.هغه کسان چې په ځانګړي ډول نجونو او ميرمنو ،د تل لپاره د ګمر ګونو په وړاندې زور اچولی دي
ډاکټر صوفيه رحمان چې په کراچي کې يو خصوصي مکتب چلوي د يوي لسيزي څخه زياته د پوهاوي ورکولو تجربه لري.نوموړي وائي چې مور او پلار ډيری وختونه د ايتهليټکس په وخت لګيدلي دضايع کيدو په توګه وګوري او خپلو ماشومانو ته يې دزده کړې تر جيح ورکوي.هغه وائي دغه په خصوصي توګه د جينکو لپاره مشکل وي.
رحمان زياتوي”لوبي او جنيکئ—د زموږ لپاره طبعيی دي “ .هغه زياتوي” ماوليدل چې خلک نه غواړي چې نجونې په ښوونځي کې د اصلي لاملونو لپاره برخه واخلي مګر يوازې داچې، ماته هغه انجلی وه چې نجونې اوس په پاکستان کې جيټ الوتکې الوتلې کوي، اجازه نه لري چې سپورټس وکړي په حقيقت کې د دوی لپاره ښه دي “
رحمان وويل” موږ څهسپورټس زنانه نه لرو؟ او څومره موږ پيژنو ؟ او په دي کې څومره سپورټس زنانه د ټيټ سواد کورنو نه راغلي؟ حقيقت دا دی چې زه يو نسيم حميد پيژنم چې په ۲۰۱۰ کې د سوئيلی ايشيا تر ټولو تکړه ښځه او ځکه چې رسنيو ډيره اوچته کړه “ هغي زياته کړه” آيا موږ ته معلومه ده چې هغه اوس چرته ده “
حتی دلته د کوچنی خوښې وړدی مګر د نجونو او ميرمنو زياتيدل چې په ايتلهليټکس کې تعقيب کيږي،پاکستان ميرمنې لاهم د بيکار په لور بيرته راستنيدل اوږد د لاره لري، د بشرا حيدر هم داسي خنډونه لري چې د پاکستانيان د لنډوالی يادونه کوي کله چې ميرمنو ته ورسيږي.
“چا ته پاکستانی د سکواش لوبغاړي کارلا خان ياده ده—چې په برطانيه کې د زيږدلي وه او د سکواش يو اوچته لوبغاړی وه او د پاکستان لپاره يي ډيری سيالي ګټلي وي؟ ډيرو خلکو ته به هغه ياده نه وي او د هغي سيالی چې د پاکستان لپاره يې ګټلی وي “
هغه وايي که څه هم پاکستان د نړی د سکواش لوبو تکړه لوبغاړی جهانګير خان او جان شير خان توليد کړي چې نړی يې ليدلی—ورزش اوس هم په هيواد کې لږ ارزښت لري” زما لپاره په پاکستان کې د ښځو په سپورټس کې کمه دلچسپی يو چيلنج دي. چې خلک راضی کړی چې خپلي پيسي د ښځو په لوبو کې مصرف کړي—حتی که زه ملي اتل وم “
