په سوات کې د زندان نشتيوالي انساني مصيبت او د عدلې بهير لګښت زياتوي

سوات :د عدلي چارواکي وائی ،په سوات کي د محلي  جيل نه شتون له کبله  په نورو ولسواليو کې د سوات څخه  د بنديانو  خوشي کيدل  وځنډيږي  کله چې د دوئي خپلوان د خوشې  کولو لپاره  هلته په وخت  نه رسي چې بنديان  بيرته خپلو ښارونو ته  ليږدوي

حتی ولسوال حکومت په سوات کې  د نوي جيل جوړولو  لپاره ۷۰۰ مليونه کلداری مختص کړي. په ودانو کي  د ځنډ له امله  د سوات څخه  بنديان  نورو زندانونو ته  ليږدول کيږي. دا د کورنيو پوليسو  او قانوني چارواکو  لپاره مالی  بوخت رامينځته کوي چې معمولا د قانوني  عمل تر سره کولو لپاره د پام وړ فاصلې سفر کوي

په ۲۰۰۵ کې د پاکستان په شمال کې د زلزلې له امله د سوات جيل ته زيان رسيدلی.له هغه وروسته ،بنديان  د لوئير  دير ولسوالي تيمر ګره، او د بونير ولسوالي  ډګر جيل ته  وليږدول شول

د عدالت چارواکي وائي  چې د بنديانو  د جيلونو نه  ناوخته راخلاصيدل  د هغوي د کورنيو  ناوخته رسيدل دي.د بنديانو تر منځ انديښنه رامنځ ته کوي چې د توقيف کولو  او اضافی  زندانونو تمه کيږي د زندان چارواکو  ته ,چې  دوی بايد  بيرته  وساتي . د سوات په ولسوال عدالتونو کې  د  زندان مرستيال ثنا ﷲ خان  وويل  د خوشي کيدو په ورځ د بنديانو خپلوان  د بنديانو خپلو ښار ګوټو ته واړولو لپاره تر ۸۰۰۰ نه زياتي کلداری مصرف کوي

په داسې حال کې چې بنديان په نورو سيمو ولسواليو کې په زندان کې ساتل کيږي،په دې زندانونو کې د بنديانو کورني او پوليس  دا بنديان د سوات عدالتونو  ته د اوريدلو  لپاره په راوړلو هر ځل ډير مصرف کوي

خان وويل” کله چې عدالت  وځنډول شي،د زندان کارکونکي بايد د بنديانو خواړه او استوګنې لپاره اضافی)عدالت لپاره سوات  ته راوړل( پيسې ورکړي “هغي وويل”که چيرته اوريدل په هغو ولسواليو کې اوشی   چې چيرته بنديان وي،نو د زندان،خپلوانو او بنديانو لپاره به آسانه وي،چې اکثره يې د خوشي کولو پر ځای په زندان کې د خپل ژوند ورځ اضافه کوي “

د بونير په جيل کې د تيرو ۱۸ مياشتو نه بنديان محمد ايوب  او محمد مشتاق اوښی نواب علی وائی”موږ هر کله چې د خپلو بنديانو  سره ملاقات ته ځو د ۴۰۰۰ نه تر ۵۰۰۰ پورې لګوو “

علی چې د سوات بلوګرام سيمې سره تعلق لري نيوز لينز پاکستان ته وويل چې د وخت  او د پيسو ضائع کول دي.چې په کرايه ټيکسي  واخلو  او تر څلورو  ساعتو د بونير جيل ته سفر کوو.

هغي وويل که بنديان په محلي جيل کې ځای شوي وي،نو د ۲۰۰ کرايې څخه پرته د ۳۰ دقيقو سفر کولو وخت نه آخلي

د خپلوانو په شان ،ولسوال پوليس هم په عدالتونو کي د اوريدلو لپاره د بنديانو بدلون له امله  د ستونزو سره مخا مخ دي.په سوات کې د محلي زندان نشتوالي له امله  پوليسو  او قانونی محکمي د بنديانو  په بدلون د ډير مصرفونو  سره مخا مخ دي

د سوات پوليس چارواکی وائی چې  څنګه هره مياشت عدالتونو  او بيرته زندان ته د بنديانو  په ليږدولو ۶۵۰۰۰۰ کلداري مصرف کوي.پوليس چارواکي محمد اعجاز خان وويل” د دوشنبې څخه  تر پنجشنبې پورې،د پوليسو  پنځه موټرې  د لوئير  دير  او بونير کې څلور ځله  جيل ته ځي په داسي حال کې  چې د جمعې او شنبې په ورځ لس موټرې په دې زندانونو کې څلور ځله  سفر کوي چې ۶۵۰۰۰۰ کلداری لګښت لري “

هغی وويل چې د سوات پوليسو څانګي په تير کلنو کې د بنديانو په ليږدولو  تر ۱ بلينه پوري مصرف کړی دي

پوليس له موټرو بريدونو څخه  ويره لري چې  د بنديان  ليږدي،په داسی حال کې چې لری زندانونو ته سفر کوي،يوه انديښنه چې له ۲۰۰۷ څخه تر ۲۰۰۹ پورې  د سوځيدلې د طالبانو  د ظالمانه بغاوت د مخنيوي په وړاندې خورا لوی سيسټم تر لاسه کوي.د سيمه د تر ها ګري پر ضد  په کال ۲۰۰۹ کي د پوځی عملياتو  ورستو صفاکړي شوه چې له امله ي  د سيمي ۲ ملينه  اوسيدونکی بے کوره شول

 اعجاز خان وويل چې په تير کې د پوليسو په موټرو باندې د ترهاګرو څخه په شمول زيات شمير بريدونه شوي دي” د پوليسو موټر چې بنديان  ليږدوي دوه ځله د ځان وژونکو بريدونو ښکار شول چې له امله يې د پوليس ځوانان ټپيان شول “

هغه زندانيان  چې د ژوند  لپاره نيول شوي او  هغه کسان چې  د پهانسي سزا يی تر لاسه کړي ، بايد  د امنيت زندان هري پور  ته وليږدول شي،حتی نور  دير ليا بونير ته.هري پور د سوات څخه ۳۳۲ کلوميټره دی، او  سفر يی د ۹ ساعته وخت څخه ډير دی

د سوات پوليسو ولسوال مشر په دفتر کي مرستيال حضرت حسين نيوز لينز ته وويل چې د قضايې عمل لپاره بنديان د هري پور زندان نه سوات ته ليږدول ډير چمتوالی  او لګښتونه شاملا وي. حسين وويل چې د پوليسو موټر  د هري پور زندان څخه د يو بندی ليږدولو لپاره کارول کيږي،چې ۲۰۰۰۰ روپی لګښت لري

فضل حکيم د پاکستان تحريک انصاف  عمران خان  سياسی ګوند د ولايتي شورا غړي چې په ولايت کې حکومت لري،د وړانديز شوي جيل د جوړولو په ځنډولو کې د  واليت په پخواني حکومتونو  پړه اچوي

که څه هم دي د عوامي نيشنل ګوند )اے اين پي( چې د ۲۰۰۸ نه تر ۲۰۱۳ پوري په ولايت کې حکومت لرلو پخوانی ايم پی اے شير شاه خان،نيوز لينز ته وويل چې د  اے اين پی حکومت د جيل جوړولو لپاره د سوات کبل  سيمي په اخوند کلي کې ځمکه هم ورکړي ده. ځکه چې  ده هغه په زاړه ځای کې د زندان جوړول خوندي نه وو

شاه خان وويل چې”د عصري تاسيساتو سره سم جيل جوړول د اے اين پی حکومت د ځمکې خوندي کولو ته حرکت کړی وو،مګر د پی ټی آئی حکومت د پالن رد کړو “

د سوات زندان مرستيال  سيد رحيم شاه وويل د زندان په جوړولو کې د ځنډ يوه لويه وجه دا وه چې واليتي حکومت  د زلزلې د بيا رغوني صالحيت)ايرا( لخوا د ۲۰۰۵ زلزلو څخه وروسته د بيا رغونې ۵۰ فيصده لګښت ورنکړو

په سوات کې د سيدو شريف تحصيل کونسلر خالد محمود وويل،د پخوانی زندان ځائی د بيا رغونې لپاره نامناسب و ځکه چې دا په استوګنځای کې راوتلی”د محرميت او امنيت دلايلو لپاره،زندان بايد په غير استوګنځای کې جوړ شي “