لاهور:په پاکستان کي دا وخت تيريدو سره دا فرانزک سائنس شهادتونو اهميت زيات شوي دي ولي چه پاکستان دا خپلي خاوري نه دا دهشت ګردي ،انتها پسندي او ترها ګري دا ختم کولو کار شروع کړي دي په لږ وخت کي دا کرائم سين نه دا شهادتونو پيښي، دا اوور او دا وسلو زراتو او نور دا پيژندګلو څيزونه آخستل او يو بل ورستو دا ترها ګري حملے او ځان مرګي بريدونه ده دي فرانزک ماهرينو له پاره يو چيلنج جوړ شوي دي
په ښه طريقه دا شهادتو آخستل او صيح فرانزک تجزيه په تحقيق کولو،دا دهشت ګردو پيژندل او په عدالت کي کيس په ښه طريقه سره دا چلولو له پاره ډير ضروري دي
په ۲۰۰۹-۲۰۱۰کي دا پنجاب حکامت دا ۲.۵ ملينونو روپو په خرچ سره په ۵۳ کنال ځائي کي سټيټ اف دي ارټ پنجاب فرانزک سائنس ليبارټري جوړه کړه.
دا حقيقت تعقبعونکي ټي ټي له حاصل کړي شوي معلوماتو په وړاندي دا دي ليب اصل مقصد دا جرمونو په تحقيق کي امدادکول ،دا جرمونو په کيسونو کيي دا شهادتونو برابر کيدل او دا نورو ليبارټرو امداد او دا تحقيق کوونکو دا موثر کرمينل انصاف نظام کيي دا امداد کول دي
په اول ځل، ۱۳ فرانزک سهولتونه چه دا آډيو اواز تحقيق ،دا کمپيوټر معائنه ،دا جرم او مرګ ځائي تحقيق ،ډي اين اے او وينو جانچ،فرانزک فوټو ګرافي،منشيات،زهرجني،ټريس کميسټري،پولي ګرافي ،دا اوور او دا اسلحو نښي،دا ګوتو نشانونه پتهالوجي او سوالرونکي کاغزاتو کتل سهوليات په يو چهت لاندي ورکړي شوي دي . دا “PFSL”ويب پانړي په وړاندي دا دي ليب مقصد”دا قانون نافذ کوونکو ادارو له طرفه په کرمينل او سول کيسونو په وخت دا فرانزک تحقيق ورکول او په عدالت کي دا پنجاب دا خلقو لپاره ده تيکنيکي تحقيق تجزياتي اړخ ثابت کول دي”
اول حکومت په ۷۵۰ امريکئ ډالرو روزانه دا ډي اين اے او سيرالوجي ماهر ډاکټر محمد اشرف خدمات واخستل وورستو هغي په کال ۲۰۱۱ کي لم سم په ۱.۲ ملين پاکستاني کلدارو ډائريکټر جنرل واخستي شو دا ده ورور کيميکل اينجينئر ډاکټر محمد سرور هم دا ليب په جديدو طريقو چلولو له پاره واخستي شو دا ده يو بل خپل محمد امجد دا خپلو سترو چارواکو دا مدد لپاره هم مقرر کړي شو.دا حقيقت تعقبوونکي يو بل سند په وړاندي په PFSL کي ده دري واړه کسان چه په اوچتو کرسو ناست دي ده يوي کورنئي نه دي
په غټه حکومت ټول ۵۰۰ کارکونکي آخستي دي چه په دي کي ۳۱۷ افسران ډائريکټرز،سائنس دان ولي چه دا ليبارټري ده پورا پورا کرمينل جسټس سسټم سره مرسته ووکي او ښه صيح فرانزک راپور ورکړي.دا بجټ سند په وړاندي حکومت دا مال کال 2016-17 دوران ۸۷۰۶ پاکستاني کلداري دا ليبارټري دا اخراجاتو چلولو لپاره ورکړي دي
خو دا راپورونو په وړاندي که اوګوري نو دا PFSL له طرفه جرم کيسو نو متاثره کولو لپاره جعلي راپورونه ورکول کيږي.دا حقيقت تعقبعونکي له مخه په يوي انکوائري کي دا هم ليدلي شوي دي چه ده پوليس له طرفه دي ليب ته دا منشياتو غير معياري او جعلي نموني ورکيږي او دا هغي بيا دوباره معائنه کيږي چه په ظاهره دا منشيات کاروبار کولو امداد کول دي
دا ايډيشنل انسپکټر جنرل پوليس په مشيري کي څلور هائي پروفائل کيسونو جعلي راپور ورکولو ورستو يوه انکوائري جوړه کړه شوه ورستو دي کميټي دا ۶۵ نورو جعلي او غير معياري منشياتو نمونو دوباره دا جانچ لپاره دا ورکولو معلومه کړه .دا راپور نور وائي چه دا ملوث کسانو پر خلاف ايکشن آخستي شوي دي خو دا يوه دا خطر خبره ده چه داسي جعلي او غير معياري راپورونه دا جرم خلاف انصاف ورکولو نظام لاري کي يو رکاوټ دي
دا ګاهک له مطمئن کولو له پاره دا پنجاب فرانزک سائنسي ايجنسي ته دا کوالټي دا ساتلو سسټم دا بين الاقوامي لکه ، ائي ايس او17025:2005،اے ايس سي ايل ډي ليب انټرنيشنل)امريکن سوسائټي فار کرائم ليبارټري ډائريکټر ليبارټري ايکريډيشن ( په کار دي
دا پنجاب فرانزک يو چارواکي دا نام نه معلوميدو په صورت کي وويل چه PFSL په ځائي دا بين الاقوامي اصولو پلټني او راپورونه ،دا دوئي اکثر راپورونه او تجزئے په ممکنه خالي دا ازامائښت ټيسټ کول دي. دي چارواکي زياته کړه چه په مقامي امنيتي چارواکو دا کم خبر تيا له وجه دا ليبارټري دا حقيقت نه لري راپورونه را مخي ته کړي او په ځائي دا عدالت امداد کولو دا جرمونو پر خلاف دا انصاف ورکولو نظام سره ټوکي دي . په PFSL کي دا فرانزيکي شوهدو کتل دا تيري زياتي نه ډک وي او هغه راپورونه وائي چه ده دوئي وجه دا کارکونکو او دا مختلفو څيزونو نه څارنه ده
دا ليب دا کيسونو په مقرر وخت باندي ورکولو کي مسلي لري .دا ډاټا په وړاندي ديارلس اساساثو ۶۴۰۰ کيسونه چه ۷۳۹ دا اوور او دا اسلحو ،۵۵۴۰ دا ډي اين اےاو سيرالوجي،۷۰ دا منشياتو او دا مصرفه کيميا دا کتلو په تمه دي . دا حقيقت تعقبونکي دا سند ده لاري دي ليبارټري ۱۶۰۰ کيسونه دا نه معلوميدو او دا شواهدو زيان له وجي بند کړي دي
چارواکو ته دا پي ايف ايس ايل دا ګټو او دا مصرف نسبت ته کتل په کار دي پوليس ته دا کرائم سين محفوظولو او په وخت ځواب ورکولو لپاره دي نور وسائل ورکړه شي .دا پوليس تحقيقکونکو قابل قبول معيار او دا ښه کار کولو لپاره دا دوئي جامع زده کړه په کار دي.دا کرائم سين نه دا شواهدو صيح آخستو لپاره دي تحقيقاتي پوليسو ته دا ښه معيار ټريننګ او په جديد طريقي سره ده شهادت آخستو اوزار ورکړه شي. چه کوم کسان دا تحقيق په څارني مقرر دي هغي ده دغه خبره يقيني جوړه کړي چه کوم مواد ليب ته داکتني لپاره راځي هغه صيح وي.دا څيزونه به دا وخت او دا مصرف بچت وکړي.
حکومت ته په کار دي چه دا دي اداري چلولو لپاره دا فرانزک سائنس دانو او دا دوئي تعليمي معيار وګوري او دا فرانزک راپورونو او جانچ آخستو لپاره دي څه معيار مقرر کړي. دا يو فرانزک کيس دا حساب کتاب آخستو لپاره دي دريمه ډله مقرره شي ولي چه دا فرانزک سائنسدانو دا کار نه دا کرکي مسله ختم کړه شي
دا مدافع وکيلان او قضائي افسرانو ته دا فرانزک رپورټ معيار پيژندل په کار دي.دا فرانزک ماهيرينو دا صليب دا ازمويني او دا سندو جائزه آخستل به دا غلطيانو ،چه اکثر کيږي ،خطر به ورک او کم کړي
حکومت ده دا څارني او دا نګراني سسټم سخت کړي او غلط او جعلي راپور ښپارولو کسانو سره دا سخت عمل وکړي ، ګني دا عامو خلقو به دا يو بل عوامي اداري نه اعتماد ختم شي او جرمونو له پاره موجود قضائي نظام به ړنګ شي چه ورسره به, په معاشره کي دا جرم کوونکو حوصلي به سيوا شي .چارواکي اوويل چه که چرته دا حفاظت يو نظام وي نو هغه په هر ډول پورا او صيح په کار دي ده دي خبري يقيني جوړول هم ضروري دي چه ده جعل سازي ټولي لاري بند کړي شي.
دا پنجاب پوليسو دا پخواني ستر مشر طارق سليم ډوګر وائي چه حکومت ته په کار دي فرانزک ليبارټري په هر ډويژن کي جوړه کړي ولے چه په څه لرو علاقو کي دا شواهدو راغونډول مشکل شي او دا وخت مصرف هم ډير زيات کيږي.
هغي په دي خبري زور ورکړو چه پوليس ته ده شواهدو جمع کولو لپاره خصوصي تربيت ورکړه شي او په خلقو کي دا بيداري راوسته شي چه دا کرائم سين محفوظ ساتلو لپاره دا هغي ځائي نه ډډه وکړي.”په موجوده فرانزک سائنس ليبارټري دا پوليسو محکمي سره دارابطي کمي دا چه په تحقيق او دا جرمونو انصاف ورکولو لاره کي يو بنديز دي”.هغي زياته کړه چه”دا پوليسو او قضائي افسرانو دا صلاحيت جوړول ضروري دي ولي چي په غټو او ضروري کيسونو کي دا فرانزک شهادتونه دا جرم خلاف استمال شي”
جرمونو پر خلاف انصاف ورکولو نظام کي دا سائنسي ثبوت شامل کيدل کيي فرانزک سائنس يو غټ لوبغاړي دي.دا پاکستان يواځي فرانزک او ډينټولوجسټ ډاکټر همايون تيمور بيګ وائي ، چه شهادتونه له مختلفو لارو راځي لکه،وارثتي موادو او دا غاښونو تاريخ او دا ګوتو ټوګشميري.شهادتونه ډيري لاري رامخي ته کوي لکه ناقانونه موادو او دا جرم کيدو ځائي دوباره جوړول او دا باقياتو پيژندل .هغي وويل چه پنجاب فرانزک ليبارټري يوا جديده اداره ده خو دا نه صلاحيت جوړيدو بنياد کيږدلووالو فساد زهنيت له وجي دا خپل مقصد په صيح لار نه پوره کوي
بيګ دا فرانزک په چارواکو دا الزام لګوي چه دا فرانزک سائنس ايجنسي په اصل کي يوا ليبارټري دي خو دا سيکورټي په لاره دا پنتاګان په شان خويونه لري .هغي دا خبره برسيره کړه چه دا ليبارټري ستر مشر دواګوني شهريت لري چه دا حکومت دا اصولو خلاف دي.هغي دا الزام لګوي چه دا پي ايف ايس ايل زياتره ملازمين دا دوئي کار لپاره مناسب نه دي او زياتره له باهر نه له غير منظور شوي تربيت لپاره آخستي شوي دي چه نتيجه يي په اکثر کيسونو کي نامنظوره شي
بيګ وائي”دلته دا پي ايف ايس ايل ورکړي شوي راپور دوباره جانچ آخستو لپاره هيڅ سسټم نشته او دغه دا پاکستان په عدالتي نظام يو سواليه نشان دي.په بل طرف دا طب او دا ادوياتو څارني لپاره دا څو درجي نظام او دا ډاکټرانو ورکړي شوي نتائج کتلو لپاره په څو درجے سينئر فرانزک ماهرين مقرر دي”.
