د انسټى ټيوټ آف سوشل اينډ پاليسى سائنسز پرنسپل ريسرچر سلمان همايون نيوز لينز پاکستان سره خبرو اترو کښې ووئيل :” صوبو کښې د تعليم د پاره د ځانګړى کړے شوى فنډز حجم غيرمعمولى دے ولې پاکستان سيمه کښې د خپل جى ډى پى په مجموعى توګه تر ټولو کم يوازې دوه سلنه د تعليم په شعبه لګوى، د دې ترڅنګ د صنفى مساوات نيشتوالے او ښارى او کلى وال ويش هم د تعليم د ميدان د پرمختګ په لاره کښې خنډ جوړيږى ـ”
ولې د هغۀ په خيال د حکومت لخوا د تعليم د شعبې د پاره ځانګړې کړے شوے بجټ هم د دې کړکيچن صورتحال تر ټولو اهم لامل نۀ دے بلکې غير مؤثره منيجمنټ، د فنډز په سم ډول نۀ ايښودے کيدل او د څارنې د ميکانزم نيشتوالے هم هغه لاملونه دي چې د تعليمى شعبې د بدحالۍ سؤب ګرځيدلے دے ـ
سلمان همايون زياته کړه :” چونکې قانون جوړوونکي او اړونده ډلې د بجټ د منصوبه بندۍ د عمل څخه ويستلې شوې دي چې له کبله ئې د بجټ ويش، په وخت د فنډز نۀ جارى کيدل، درانۀ انتظامى خرڅونه، ټګى ټورى او د بد انتظامۍ په وجه هم حالات خراب شوي دي ـ”
ټول هيواد کښې د تير يو کال په دوران څلور سلنه ماشومان د سرکارى سکولونو په پريښودو د ذاتى مد تعليمى ادارو کښې داخله واخسته چې تر ټولو زياته شرح ئې سندهـ کښې وه ـ د تير کال په مهال د سندهـ کلى والو او ښارى سيمو کښې د نجى سکولونو شمير خواؤشا اووۀ سلنه زيات شوے دے، ١٠ سلنه نجى تعليمى ادارو کښې يو سلنه مدرسې هم شاملې دي ـ
له دې شمير شميرې نه دا هم په ډاګه کيږى چې سندهـ کښې د تعليم د ورکړے د پاره د موجوده ځاندرې ٩١ سلنه پرائمرى، پينځۀ سلنه مډل او يوازې درې سلنه هائى سکولونو باندې مشتمله ده ـ
بلوچستان کښې هم چټکتيا سره د ذاتى مد تعليمى ادارې جوړې شوې دي چې تناسب ئې د ١٠ نه ٢٠ سلنه پورې دے او څلور سلنه سکولونه او شپږ سلنه مدرسې دي ـ
د آسر پاکستان مشرې بيلا رضا جميل نيوز لينز پاکستان سره خبرو اترو کښې ووئيل چې د دې بدلون يوه بنيادى وجه خو دا ده چې د پرائمرى سکولونو نه پس سرکارى تعليمى نظام کښې يوه ښکاره تشه رامنځته کيږى ـ
ټول هيواد کښې دا شرح څۀ په دې ډول ده، بلوچستان کښې د پرائمرى سکول نه مډل سکول پورې ٩.١ سلنه او د پرائمرى سکول نه هائى سکول پورې دا شرح ١٤.١ سلنه ده ـ خيبرپښتونخوا کښې دا شرح په ترتيب سره ٩.١ او ١٢.١ او پنجاب کښې ٤.١ او ٦.١ سلنه ده ـ
پاليسى جوړيدل او په هغې عمل درآمد
د تعليم نوموړې ماهره او د شهيد ذوالفقار على بهټو انسټى ټيوټ آف سائنس اينډ ټيکنالوجى صدره شهناز وزيرعلى دا باور لرى چې د تعليمى شعبې د دې خراب منيجمنټ ذمه وارى د صوبائى او وفاقى حکومت د پاليسى جوړوونکو د زمکنيو حقيقتونو په اړه خبرتيا نۀ لرلو سره تړلې ده ـ
د دې پاليسيو د ځپلو ډلو لخوا کۀ چرته کومه پاليسى جوړولے شى نو د دې بندوبست به نۀ يوازې اسان وى بلکې په دې عمل درآمد کولو کښې به هم څۀ کړمې نۀ پيښيږي ـ
ياد هدف په صوبائى حکومتونو د دروند کار کمولو د پاره تعليمى منصوبو باندې د عمل درآمد ذمه وارى په ضلعو وراچولو او تعليمى افسرانو واکمن کولو سره ترلاسه کيدے شى
